مثبت زندگی: ادویه‌ها علاوه بر خواص طعم‌دهندگی و بهبود کیفیت غذاها، همواره از جنبه تاثیرات بر حفظ سلامتی مورد توجه بوده و بسیار ارزشمند محسوب می‌شوند. نتایج مطالعه‌ای که روی بیش از ۴۴ هزار نفر و در مدت ۱۱ سال درباره ارتباط بین مصرف ادویه با کاهش خطر مرگ انجام گرفت به نکات جالبی اشاره می‌کند.
دستورالعمل‌های رژیم غذایی که شامل محدود کردن مصرف قند چربی‌های اشباع و نمک هستند، ادویه‌جات را بهترین جایگزین برای حفظ طعم و سلامت غذاها می‌دانند. در ایران که صاحب عنوان «بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران» در جهان است، سالانه ۲۲۰ هزار تن ادویه مختلف مصرف می‌شود و بیش از ۲۲ میلیون خانوار ایرانی مصرف‌کننده این مواد غذایی هستند.
اهمیت ادویه‌جات
اهمیت فوق العاده ادویه‌جات در حفظ سلامتی سبب شده که تاکنون مقالات علمی فراوانی در ایران و جهان به بررسی این تاثیرات بر کاهش خطر بیماری‌ها و مرگ‌های ناشی از آنها بپردازند و دامنه این تحقیقات همچنان وسیع باشد. اما در یک بررسی بی‌سابقه، محققان کشورمان موفق به ارائه یافته‌هایی شدند که حاصل نخستین مطالعه آینده‌نگر، وسیع و طولانی‌مدت ایران درباره تاثیر مصرف زردچوبه، فلفل، دارچین و زعفران در کاهش خطر مرگ و میر است.
بررسی ارتباط مصرف زردچوبه، فلفل، دارچین و زعفران با مرگ
دکتر مریم هاشمیان، پژوهشگر پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران و نویسنده اول این مقاله درباره ویژگی‌های مطالعه «بررسی ارتباط مصرف زردچوبه، فلفل، دارچین و زعفران با مرگ» گفت: مطالعات قبلی تاثیر مصرف ادویه بر چربی خون، قند خون و فشار خون بالا را امیدوارکننده گزارش کرده‌اند؛ اما اکثر این مطالعات بر روی جمعیت خاصی مثل بیماران مبتلا به سندرم متابولیک، کبد چرب یا چربی خون بالا انجام شده و قابل تعمیم به جمعیت عمومی و سالم نیستند.
همچنین مطالعات قبلی، میزان بالای ادویه یا ماده موثر آنها را به صورت کپسول تجویز کرده‌اند و نتایج آنها نمی‌تواند بیانگر تاثیر مصرف ادویه در میزان مصرف خانگی باشد. از سویی دیگر، پیگیری نمونه‌ها در مطالعات قبلی، کوتاه‌مدت بوده‌اند؛ اما مطالعه حاضر قابل تعمیم به جمعیت عمومی و سالم جامعه است.
جمعیت مورد مطالعه
در این مطالعه سن، جنس، قومیت (ترکمن و غیرترکمن)، محل سکونت (شهر یا روستا)، وضعیت تاهل، اشتغال، وضعیت اقتصادی، رژیم غذایی و سبک زندگی سالم، میزان کالری مصرفی، شاخص توده بدنی، میزان فعالیت فیزیکی، سابقه مصرف دخانیات و تریاک، سابقه بیماری‌های مزمن (فشارخون، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها) شرکت‌کنندگان، مورد بررسی قرار گرفتند.
درباره میزان مصرف ادویه‌ها در جمعیت مورد بررسی ۶۵ درصد شرکت‌کنندگان زردچوبه، ۷۰ درصد فلفل، ۳۰ درصد دارچین و ۲۲ درصد زعفران مصرف می‌کردند و متوسط مصرف روزانه ادویه‌جات شرکت‌کنندگان در مطالعه نیز ۱۰۰ میلی‌گرم زردچوبه، ۵۶ میلی‌گرم فلفل، ۷۱ میلی‌گرم دارچین و ۳ میلی‌گرم زعفران بوده است.
بیشترین مصرف‌کنندگان ادویه
بیشترین مصرف‌کنندگان ادویه را زنان، ساکنان مناطق شهری، تحصیل‌کرده‌ها، متاهلان، کسانی که از نظر جسمی به شدت فعال بودند، افراد دارای وضعیت اقتصادی بهتر، جوان‌ترها، کسانی که شاخص توده بدنی بالاتری داشتند و نیز افراد دارای رژیم غذایی سالم‌تر تشکیل می‌دادند؛ در مقابل، کسانی که سابقه فشار خون بالا، مصرف سیگار یا تریاک و دیابت را داشتند، کمترین مصرف‌کننده ادویه بودند.
نتایج بررسی تاثیر مصرف ادویه بر کاهش مرگ
نتایج این مطالعه طولانی‌مدت نشان داد که مصرف زرد چوبه و زعفران به طور قابل توجهی با کاهش خطر مرگ بر اثر «علل کلی» و مرگ بر اثر «بیماری‌های قلبی عروقی» و همچنین مصرف فلفل سیاه یا فلفل قرمز تند نیز به طور معناداری با کاهش خطر مرگ بر اثر «علل کلی» در ارتباط بودند.
از بین سه ادویه مورد بررسی تاثیرگذار بر کاهش خطر مرگ، بیشترین ارتباط مربوط به زعفران و سپس زردچوبه بود و فلفل در رتبه بعدی قرار داشت.
این محقق، به دیگر یافته این مطالعه اشاره کرد که بر اساس آن، در شرکت‌کنندگانی که سابقه مصرف هر دو ادویه زردچوبه و فلفل را در طول روز داشتند، کاهش مرگ و میر بر اثر علل «کلی» و «بیماری‌های قلبی عروقی» به طور قابل توجهی بیشتر بوده است.
تاثیر مصرف ادویه‌ها بر کاهش مرگ ناشی از سرطان
در این مطالعه ارتباط معکوس معناداری بین مصرف زردچوبه، فلفل، زعفران و مرگ و میر ناشی از سرطان مشاهده نشد. این فقدان ارتباط معنی‌دار می‌تواند به دلیل نبودن اثربخشی کافی ناشی از دوزهای کم ادویه‌های مورد بررسی که عمدتا با اهداف آشپزی بوده، یا تعداد کمتر مرگ و میرهای ناشی از سرطان نسبت به علل دیگر در این دوره از مطالعات باشد.
خاصیت آنتی اکسیدانی زردچوبه به دلیل کورکومین است و مقدار دوز کورکومین در کارآزمایی‌های بالینی انجام شده به منظور بررسی تاثیر آن بر کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان، روزانه ۱۰۰ میلی‌گرم و بیشتر از این مقدار بوده است. اثر ضد سرطان زعفران نیز تنها در دوزهای مصرفی بالا تایید شده است؛ به طوری که طبق مطالعات، تجویز ۱۰۰ میلی‌گرم عصاره زعفران به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، باعث کاهش شانس بروز تومور در موش می‌شود.
علت تاثیر ادویه‌ها بر کاهش خطر مرگ و میر
ارتباط مشاهده شده در این مطالعه می‌تواند به علت اثر آنتی اکسیدانی ادویه‌جات، افزایش جریان خون و کاهش تجمع پلاکتی باشد. اما باید درنظر داشت بسیاری از ادویه‌جات در کنار برخی اقلام غذایی مصرف شده‌اند و ارتباط مشاهده شده می‌تواند به علت مصرف حبوبات، آجیل، ماهی، میوه و سبزیجات همراه با ادویه‌جات باشد، بنابراین نتایج مطالعه ما درباره تاثیر این ادویه‌ها در کاهش مرگ باید با احتیاط تفسیر شوند.
تاثیر مصرف ادویه‌جات مورد بررسی بر کاهش خطر مرگ در زنان بیش از مردان به نظر می‌رسد و دلیل آن می‌تواند اطلاعات بیشتر زنان شرکت‌کننده درباره مقدار ادویه‌جات مصرفی هنگام آشپزی باشد.
