نگاهی به تفاوتهای رفتاری و روانشناختی دختربچهها و پسربچهها
فاطمه حسینینژاد - کارشناسارشد مشاوره و روانشناس بالینی کودک و نوجوان
مثبت زندگی: تحقيقات نشان ميدهد تفاوتهای بسیاری حتی در دوران جنینی بین دختران و پسران وجود دارد. اختلافات میان جنس نر و ماده ریشه در همان روزهای اولیه شکلگیری جنین و تشکیل اندامهای عصبی و مغز او دارد.
یکی از این تفاوتها آن است که قسمتهای راست و چپ مغز در پسرها ارتباطات کمتری به نسبت دختران پیدا میکند. در مورد دختران، این ارتباطات سریعتر و زودتر رخ میدهد؛ حتی گاهی در همان لحظه تولد، این ارتباطات در مغز او شکل گرفتهاند. این مساله کمک میکند تا نوزادان دختر، سریعتر خود را با محیط جدید زندگیشان هماهنگ کنند. نوزادان پسر این مهارت هماهنگی را کمی دیرتر و به مرور در مراحل مختلف رشد پس از تولدشان میآموزند.
بنابر همین تفاوتها، مطالعات اخیر نشان داده که پسرها در برخورد با انواع خاصی از مسایل مانند امتحانات هجایی یا جدول کلمات، تنها از یک طرف مغزشان استفاده میکنند، در حالیکه دخترها از هر دو طرف استفاده میکنند. نیمه راست مغز همچنان که رشد میکند، سعی میکند ارتباطاتی با نیمه چپ مغز برقرار کند، اما در پسران البته در دوران کودکی، نیمه چپ آمادگی ایجاد ارتباطات را ندارد و بنابراین این «اتصالات» صورت نمیگیرد و در عوض سلولها به نیمه راست، یعنی جایی که از آن آمدهاند، بازمیگردند.
بنابراین اتصالات در نیمه راست مغز غنیتر صورت گرفته و همین وضعیت باعث موفقیت پسران در حل مسایل ریاضی است. از طرف دیگر در دختران ارتباط بین دو نیمکره با موفقیت بیشتری برقرار شده و بنابراین باعث میشود که تواناییهای کلامی دختران بسیار بالاتر باشد.
تفاوتهای رفتاری دختربچهها و پسربچهها
پسرها و دخترها به طور کلی برحسب طبیعت و بسته به جنسیتشان ممکن است رفتارهای کاملا متفاوتی داشته باشند، اما این مساله به معنای آن نیست که هر دختر و هر پسری تفاوت بسیار زیادی با هم دارند و ضرورتا هر دختر یا پسری به طور کامل از الگوهای معمول آن جنسیت پیروی خواهند کرد. پسرها گرایش دارند همیشه اینور و آنور بروند و خودشان را در حال حرکت و مشغول نگه دارند. آنها معمولا اسباببازیهای پرسر و صدا و پرزرق و برق مانند اتومبیلهای دارای چراغ و آژیر را دوست دارند. گاهی پسرها هنگام بازی کمی خرابکاری میکنند، اما معمولا این خرابکاریها اتفاقی است.
اما دخترها معمولا بازیهای آرامتر را ترجیح میدهند. آنها نیازی ذاتی به پرستاری از دیگران دارند و به همین دلیل به بازی با عروسک و حیوانات خانگی علاقه نشان میدهند. آنها هنگام صحبت با اسباببازیهایشان، از تعارفات ملایم و تک گویی استفاده میکنند که متضاد شیوه ارتباطی بیشتر پسرها هنگام بازی است.
تفاوتهای روانشناختی دختربچهها و پسربچهها
دختربچهها در مقام مقایسه، بهتر از پسربچهها بر شرایط استرسزا غلبه میکنند و بهتر نقش آشتیدهنده را بازی میکنند. آنها کمتر از پسربچهها با همسالان خود درگیر میشوند و مشکلات رفتاری پیدا میکنند. پسربچهها حالت پیشروتری دارند و رفتارهای رقابتی و سرکشیشان بیشتر از دخترهاست. آنها بیشتر با همسالان خود درگیر میشوند و مشکلات رفتاریشان بیشتر است.
دختران معمولا زودتر یاد میگیرند حرف بزنند و تمایل بیشتری به حرف زدن نشان میدهند. آنها از گوش دادن به صحبتهای پدر و مادرشان لذت میبرند و معمولا به طور مفصل آنچه برایشان اتفاق افتاده تعریف میکنند و پاسخهای طولانی میدهند، اما پسران معمولا ترجیح میدهند زیاد حرف نزنند. آنها به اندازه دختران به جزئیات گفتوگوها توجه نشان نمیدهند و پاسخهایشان یکی دو کلمهای و در حدی است که اصل قضیه را برساند. این خصوصیت پسران احتمالا به خاطر طبیعت شلوغ کار آنها و عدم علاقهشان به نشستن و حرف زدن در هنگامی است که میتوانند اینور و آنور بروند.
تفاوت از بدو تولد
پسران به اندازه دختران توانایی تشخیص یک منبع صوت را در حس شنوایی ندارند زیرا دختران سیستم شنوایی حساستری دارند. دختران تازه متولد شده با علاقه و اشتیاق بیشتری به تماشای اشیای اطراف خود میپردازند. این در حالی است که پسربچهها خیلی زود علاقهشان به تصاویر و نقوش را از دست میدهند و برای تحریک علایق بصری آنها نیاز به زمان بیشتری است که گاهی تا 7 ماهگی هم طول میکشد.
بعد از آن نیز تا 6 سالگی هیچ چیز از نگاه تیزبین دختران به راحتی مخفی نمیماند، اما پسران نگاهی کلی به محیط پیرامون خود دارند. دختربچهها در مهارتهایی مانند صحبت کردن، خواندن و نوشتن بهتر از پسربچهها هستند و این ویژگی را در خود حفظ میکنند. پسربچهها دیرتر به مهارتهای کلامی میرسند، اما خیلی زود و از سنین پایین تواناییهای تصویرسازی و خیالپردازیشان را بروز میدهند.
دخترها نسبت به پسرها اجتماعیتر هستند، بیشتر با اطرافیانشان رابطه برقرار میکنند و در 12 ماه اول زندگیشان در مواجهه با دیگران، رفتار دوستانهتر و آرامتری دارند. پسرها بیش از احساسات دیگران به داشتهها و وسایلشان توجه نشان میدهند. برعکس دخترها، آنها ترجیح میدهند در خودشان به مکاشفه بپردازند تا احساسات جمعی را درک کنند. شاید نمیدانستید که دختربچهها زودتر از پسربچهها راه میافتند؛ حتی زودتر از پسرها به مرحله کنترل تحریکات رودهای و مثانه خود میرسند.
پسرها پس از 5 سالگی با رشد ناگهانی اندامها روبهرو میشوند و در خلال آن سالها سریعتر از دخترها به رشد فیزیکی میرسند. این در حالی است که روند یادگیری استفاده از مهارتهایشان کندتر است و پس از 5 سالگی به حالت متعادلی در رشد فیزیکی و مهارت رفتاری میرسند.
نکته آخر
به هر حال این حقیقتی بیولوژیکال است که دختران و پسران از بدو تولد در رشد جسمانی و رفتاری خود متفاوت هستند. برای همین نباید از آموزههای قالبی در تربیت آنها استفاده کرد؛ بلکه بهترین کمک این است کاری کنیم تا فرزندانمان به شکل طبیعی بزرگ شوند و مهارتهای خود را بروز دهند.