بزرگ شدن طحال چه خطراتی دارد؟
مثبت زندگی: طحال یک عضو کوچک اما بسیار فعال در پشت معده و دقیقا زیر دیافراگم افراد است و نقش یک فیلتر برای خون بدن را ایفا میکند. سلولهای قدیمی، آسیب دیده و یا غیر نرمال خون در داخل تونلهای باریک و پیچ در پیچ طحال گیر میکنند. از طرفی سلولهای سالم و بدون مشکل خون به راحتی میتوانند از طحال عبور کرده و به گردش خود در بدن ادامه دهند. اما اندازه طبیعی طحال به چه عواملی بستگی دارد و چقدر است؟
فواید طحال برای بدن
حفظ اندازه طبیعی طحال بسیار ضروری است. طحال علاوه بر فیلتر سلولهای بد خونی میتواند باکتریها و ویروسهای مختلف در خون را نیز فیلتر کرده و کمک حال سیستم ایمنی بدن باشد. وقتی یک میکرو ارگانیزم بیماری وارد جریان خون میشود، طحال و گرههای لنفاوی بدن ترشح لنفوسیتها را آغاز میکنند. لنفوسیت نوعی سلول سفید خونی است که قابلیت تولید پادتنهای مخصوص مبارزه با بیماری و عفونتها را دارد.
اندازه طبیعی طحال در سنین مختلف
اندازه طبیعی طحال میتواند در افراد متغیر باشد. جنسیت و قد میتوانند در اندازه طحال تاثیرگذار باشند. در حالت عمومی، طحال یک فرد بزرگسال در حدود 12 سانتیمتر طول، 7 سانتیمتر پهنا و 4 سانتیمتر ضخامت دارد و وزن آن نیز حدودا 170 گرم است.
اندازه طحال در بانوان معمولا کمتر از آقایان است و همچنین طحال افراد قد بلند بزرگتر از افراد کوتاه قامت است. در یک پژوهش منتشر شده در ژورنال رادیولوژی، محققان اعلام کردهاند آقایان علاوه بر داشتن طحال بزرگتر، دارای توده سلول قرمز قویتری به نسبت بانوان هستند.
با بالا رفتن سن، اندازه طحال نیز بزرگتر میشود. با این حال پس از رسیدن به بزرگسالی، اندازه این عضو بدن کم کم و در بازههای ده ساله کوچکتر میشود.
اندازه نرمال طحال از نوزادی تا نوجوانی
در لیست زیر اندازه طبیعی طحال و اندازه حداکثری آن از سه ماهگی تا 15 سالگی را ذکر کردهایم. طبق تحقیقات منتشر شده در ژورنال آمریکایی RoentgenologyTrusted، تفاوت این اندازهها در بین پسران و دختران بسیار کم است. در نتیجه در لیست زیر شاهد اندازه میانگین بر اساس سن کودکان هستیم:
سن | میانگین اندازه طحال در دختران و پسران |
3 ماهگی | 1.9 اینچ ( 6 سانتی متر) |
6 ماهگی | 2.6 اینچ ( 6.5 سانتی متر) |
12 ماهگی | 2.8 اینچ ( 7 سانتی متر) |
2 سالگی | 3.1 اینچ ( 8 سانتی متر) |
4 سالگی | 3.5 اینچ ( 9 سانتی متر) |
6 سالگی | 3.7 اینچ ( 9.5 سانتی متر) |
8 سالگی | 3.9 اینچ ( 10 سانتی متر) |
10 سالگی | 4.3 اینچ ( 11 سانتی متر) |
12 سالگی | 4.5 اینچ ( 11.5 سانتی متر) |
15 سالگی | 4.7 اینچ ( 12 سانتی متر) برای دختران5.1 اینچ ( 13 سانتی متر) برای پسران |
اندازه نرمال طحال در بزرگسالان
در یک پژوهش دیگر که در حوزه بزرگسالان انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیدند که اندازه طحال از اواخر نوجوانی تا 40 الی 50 سالگی افراد تغییر قابل توجهی ندارد و در یک بازه محدود قرار میگیرد.
برای بانوان ، میانگین اندازه نرمال طحال به صورت زیر گزارش شد:
سن | میانگین اندازه طحال در بانوان |
31 الی 40 سالگی | 4.9 اینچ ( 12.4 سانتی متر) |
41 تا 50 سالگی | 4.8 اینچ ( 12.2 سانتی متر) |
60 تا 70 سالگی | 4.7 اینچ ( 12.1 سانتی متر) |
71 تا 80 سالگی | 4.4 اینچ ( 11.2 سانتی متر) |
81 الی 88 سالگی | 4.0 اینچ ( 10.4 سانتی متر) |
برای آقایان ، اندازه میانگین طحال به صورت زیر گزارش شد:
سن | میانگین اندازه طحال در آقایان |
31 الی 40 سالگی | 4.7 اینچ ( 12.1 سانتی متر) |
41 تا 50 سالگی | 5.3 اینچ ( 13.4 سانتی متر) |
60 تا 70 سالگی | 4.5 اینچ ( 11.5 سانتی متر) |
71 تا 80 سالگی | 4.4 اینج ( 11.2 سانتی متر) |
81 الی 88 سالگی | 4.6 اینچ ( 11.7 سانتی متر) |
با توجه به این موضوع که فاکتورهای مختلفی از قبیل سن، قد و جنسیت بر روی اندازه طحال افراد تاثیرگذار هستند، اندازه این عضو در بدن افراد متغیر است. در پژوهشهای دیگر، اعداد و ارقام متفاوتی به دست آمدند. نکته کلیدی در این زمینه آن است که طحال شما در دوره کودکی به شکل پیوسته رو به رشد است، در حالی که در دوره بزرگسالی رشد آن متوقف شده و با بالا رفتن سن اندازه آن کوچک میشود.
در هر سن و سالی، بیماریها و شرایط مختلف میتوانند در اندازه طحال تاثیرگذار باشند. امکان باقی ماندن خونِ بیشتر در طحال نیز وجود دارد. اندازه این عضو از بدن میتواند متناسب با میزان خون باقی مانده در آن متغیر باشد و در نتیجه احتمال تغییر حجم و اندازه طبیعی طحال وجود دارد.
باقی ماندن یا به اصطلاح رزرو ماندن خون در طحال میتواند یک عامل مفید باشد، به خصوص زمانی که به دلایل خاص خون از دست میدهید. این خون میتواند تا پایان بازه زمانی خونریزی به بدن کمک کند و کمبودها توسط آن جبران خواهند شد.
اندازه طبیعی طحال چند میلیمتر است
کافی است برای اندازهگیری اندازه نرمال طحال به میلیمتر، اعداد جداول بالا را در ۱۰ ضرب کنید. به عنوان مثال، اندازه طبیعی طحال در بانوان ۳۱ تا ۴۱ ساله ۱۲۴ میلیمتر است و در آقایان در این بازه سنی ۱۲۱ میلیمتر است.
بزرگ شدن طحال
برخلاف بیشتر ارگانهایی که در بدن فعالیت دارند، اندازه طحال در طول عمر افراد تغییر میکند. این اتفاق معمولا در اثر واکنش به بیماریها و جراحات رخ میدهد. یک عفونت شایع نظیر مونونوکلئوز، یا عفونتهای باکتریایی نظیر سیفلیس از جمله مواردی هستند که منجر به بزرگتر شدن اندازه طحال در افراد میشوند.
معمولا پزشکان میتوانند در حین انجام معاینه فیزیکی بدن، بزرگ بودن اندازه طحال را تشخیص دهند. انجام آزمایش خون جهت تعیین سطح سلولهای قرمز خون، سلولهای سفید خون و پلاکتها نیز ممکن است در برخی شرایط به تشخیص علت بزرگ شدن طحال در افراد کمک کند.
تعیین اندازه طحال در بدن و تشخیص آن با سونوگرافی
آزمایشهای تصویری نظیر سونوگرافی به پزشکان در اندازه گیری دقیق طحال کمک میکند و میتوان از فشار آوردن آن بر ارگانهای اطراف مطلع شد.
معمولا انجام سونوگرافی شکمی جهت تعیین اندازه و بررسی طحال به روشهای دیگر ترجیح داده میشود، چرا که این آزمایش به سادگی انجام شده و نیاز به تشعشعات ندارد. در سونوگرافی از امواج صوتی جهت ایجاد تصاویری از ارگانهای داخلی استفاده میشود. این تصاویر بر روی مانیتور نمایش داده میشوند.
آزمایش سونوگرافی معمولا می تواند طول و اندازهطحال را بر یک محور مرکزی مشخص کند. همچنین امکان اندازه گیری ضخامت و پهنای این عضو بدن توسط سونوگرافی فراهم است. همین اطلاعات به پزشکان در تشخیص بزرگ یا کوچک بودنطحال کمک میکنند. البته اکثر اوقات نگرانی پزشکان و افراد به خاطر بزرگ بودن این عضو از بدن است.
آزمایش سونوگرافی شکمی میتواند به تشخیص دیگر مشکلات و بیماریها نیز کمک کند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنگ کلیه
- کارکرد غیر نرمال کبد مانند کبد چرب
- سنگهای کیسه صفرا
- بزرگ شدن دیگر ارگانهای بدن از قبیل کبد و کیسه صفرا
- آنوریسم آئورت شکمی (برآمدگی در شریان اصلی که خون زیادی از بدن را تأمین میکند)
- تومورها و دیگر موارد مشکوک در ناحیه شکم و معده
در ادامه به برخی سوالات رایج در رابطه با طحال می پردازیم.
آیا طحال همان کبد است
خیر. طحال و کبد دو عضو متفاوت و اما مهم بدن هستند.
طحال کجای بدن است
طحال در پشت معده و دقیقا زیر دیافراگم قرار دارد.
جمع بندی
- تفاوت اندک در اندازه طبیعی طحال بین افراد یک موضوع کاملا رایج است و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. با این حال، اگر فکر میکنید طحال شما بزرگ شده است و یا مشکلات مربوط به این ارگان از بدن را تجربه میکنید، حتما به یک پزشک مراجعه نمایید. اگر علت این بزرگ شدن موقت، یک عفونت باشد، هر چه زودتر آن را شناسایی و درمان کنید، به احتمال زیاد با این کار مشکل پیش آمده نیز برطرف میگردد.
- درمان کردن علت پیش زمینه بزرگی طحال معمولا میتواند در برگرداندن آن به ابعاد قبلی و سالم کمک کند. در بسیاری از شرایط که کارکرد طحال در بدن با مشکلات جدی همراه میشود امکان برداشتن این ارگان از بدن نیز وجود دارد.
- در صورت برداشتن طحال، ریسک ابتلا به عفونتهای مختلف در شما بالا خواهد رفت، اما این تنها به معنای توجه بیشتر به واکسیناسیون و روشهای پیشگیرانه متعدد نظیر شستن دستها به شکل کامل و دوری از کسانی که همیشه عفونتهای واگیر دارند خواهد بود.