علل و درمان تشنج در کودکان
مثبت زندگی: صرع یکی از بیماریهای شناخته شده در کودکان بالای ۵ سال است که همراه با تشنج اتفاق میافتد و همین تشنج مایه نگرانی خیلی از پدر و مادرها شده است. اما خیلی از آنها فرق بین تشنجهای ناشی از تب و ناشی از بیماری صرع را نمیدانند.
در گفتگو با دکتر وحیده صباغی، پزشک عمومی، از او درباره صرع و علائم آن و همچنین تفاوت میان تشنجهای ناشی از تب و ناشی از صرع پرسیدیم.
دکتر صباغی درباره اين بيماري و علائم آن میگوید: معمولا بیماری صرع در بچههای بالای ۵ سال شایع است و در کودکانی که سن کمتری دارند شیوع ندارد. علائم تشنج به این شکل است که بچه برای چند دقیقه آگاهی خود را نسبت به محیط از دست میدهد و متوجه نیست که در محیط اطرافش چه میگذرد و یا اطرافیان صدایش میزنند. تشنج نشانههای دیگری هم دارد برای مثال بدن بچه دچار لرزش میشود، ممکن است چشمهای او به یک طرف منحرف شده و فقط سفیدی چشمهایش دیده شود و دهنش کف میکند. همچنین بعضی از بچهها هنگام تشنج کنترل ادرارشان را از دست میدهند.
در بچههایی که تشنج ناشی از صرع دارند ممکن است تشنجش مخفی باشد، به این صورت که آنها به یک جا خیره میشوند و بدنشان هم لرزشی ندارد که بقیه متوجه تشنج او شوند چون او همین طور به جلو خیره مانده است.
هر تشنجی را به صرع نچسبانید!
یکی از بیماریهای شایع در بچه ها تب وتشنج است اما هر تشنجی نشانه بيماري نیست. به همین دلیل دکتر صباغی توضیح میدهد: بسیاری از تشنجها در پی تب بالا در بچهها اتفاق میافتد. بیماری صرع بین بچه های پایینتر از ۵ سال دیده نمیشود اما تب و تشنج در بین آنها شایع است. در سنین ۶ ماهگی تا ۵ سالگی تعداد فراوانی از بچه ها بعد از تب زیاد دچار تشنج میشوند اما هر تشنجی را نمی توان به صرع نسبت داد مگر اینکه بچههای بالاتر از ۵ سال به دنبال صرع دچار تشنج میشوند. کودکانی که دچار صرع میشوند باید بررسی شده و از آنها نوار مغزی گرفته شود تا بتوان با قطعیت تشخیص داد که این تشنجها ناشی از تب است یا صرع.
معمولا بچههایی که صرع دارند ممکن است شخص دیگری در خانوادهشان به این بیماری مبتلا باشد اما نمیتوان با قطعیت گفت که این بیماری ارثی است. به هر صورت والدین باید تب را در بچههای ۶ ماهه تا ۵ ساله جدی بگیرند چرا که ممکن است به تشنج منجر شود. در پی تشنج، اکسیژن رسانی به مغز مختل میشود و هرچقدر زمان تشنج طولانیتر باشد میزان اختلالات و عوارض در آنها بیشتر است.
تشخیص و درمان صرع
دکتر صباغی درباره درمان بیماری صرع میگوید: بچههایی که صرع در آنها به طور قطعی تشخیص داده شده، باید تحت درمان دارویی قرار بگیرند و داروهای کنترل کننده و ضد تشنج مصرف کنند. قبل از اینکه پزشک داروهای تشنجی را برای بچه تجویز کند، بسته به آن دارو، کودک باید از نظر آنزیم های کبدی چک شود و داروهایش را خودسر قطع نکنند. چون کسی که صرع دارد، آستانه تحریک مغزش پایین است و حالتهایی مثل تب کردن میتواند عامل تحریک مجدد برای این تشنجها باشد.
بسیاری از کودکان مبتلا به صرع تا آخر عمر باید به مصرف این داروها ادامه دهند تا تشنجشان کنترل شود. اگر بچهای مرتب تشنج میکند، در دورهی شروع بیماری و تشخیص آن و تا زمانی که حملههای تشنجی او کنترل شوند، پدر و مادر باید حواسشان به او باشد چون ممکن است حتی موقع دوچرخه سواری هم حمله هایش شروع شود. بنابراین آنها باید بیشتر حواسشان به کودک باشد.
کودکی که دچار تشنج بدون تب میشود و خانواده این موضوع را پیگیری نمیکنند و در طول ماه، یک تا دو بار دچار تشنجهای طولانی مدت میشود، هربار مغز او صدمه میبیند. بنابراین ممکن است این کودک در آینده دچار اختلال یادگیری شود و توان مغزی او کاهش پیدا کند.
ملچ و ملوچ نوزاد در خواب
یکی از نشانههایی که مادران باید به آن توجه کنند، ملچ و ملوچ کردن نوزاد در خواب است که دکتر صباغی درباره آن میگوید: البته مادران نباید نگران شوند چون همه نوزادان در خواب ملچ ملوچ میکنند. اما اگر به محض بغل کردن و حرکت دادن کودک این حالت در کودک از بین برود و او آرام شود، تشنج نکرده است. تشنج، زمانی برای نوزاد اتفاق میافتد که والدين حالت ملچ و ملوچ را در نوزاد ببیند و حرکتش دهد اما او هیچ واکنشی نشان ندهد و همچنان حالت پرش و لرزش اندامها را داشته باشد. مانند اینکه دست بچه ناگهان بپرد و با بغل کردن هم آرام نشود.
بنابراین تشنجها در این نوزادان از نظر تکرار شدن آن، همراه بودن با تب، طول کشیدن بیشتر از ۱۰ دقیقه و سابقه بیماریهای تشنجی در افراد بزرگسال خانواده بررسی میشوند. در صورتی که همه این عوامل مثبت باشند، از بچه نوار مغز میگیرند و در غیر این صورت نمیتوان به تشنج بچه برچسب بيماري چسباند.
صرع مقاوم به درمان نمیشود اما از جمله بیماریهایی است که خانواده و کودک باید پیگیر آن باشند. در هر بیمار دوز دارو فرق میکند و بدن او به مقداری مشخص از آن دارو جواب میدهد. همچنین این بچهها نباید مواد غذایی تحریک پذیر مانند کافئین، قهوه و شکلات زیاد بخورند. بچه هایی که تکرار تشنج زیادی دارند ممکن است در بیمارستان بستری شوند و تحت درمان دارویی قرار بگیرند اما درمان صرع با جراحی سر، امکان ندارد.