مثبت زندگی: زردی پوست حالت ناخوشایندی است که تقریبا هیچ کس نمیتواند با آن کنار بیاید و در چنین مواقعی افراد سعی میکنند برای برطرف کردن آن اقدام کنند. زردی پوست علل متفاوتی دارد که تشخیص آن از عهده بیمار خارج است. مثبت زندگی را همراهی کنید تا در ادامه از دلایل زردی رنگ پوست روایت کنیم.
زردی پوست هم خطرناک است هم بیخطر!
زردی پوست گاهی خطرناک و گاهی هم بیخطر است. زرد شدن پوست و غشای صلبیه چشم، نشانه بالا بودن بیلیروبین خون است که به آن زردی یا ایکتر گفته میشود. زردی پوست معمولا در نور طبیعی نمود بهتری دارد و واضحتر مشاهده میشود، اما وقتی یک بیمار با شکایت زردی پوست به ما مراجعه میکند، چند سوال باید از او پرسیده شود:
زردی پوست از چه زمانی شروع شده؟ آیا با خارش همراه است؟ آیا رنگ مدفوع و ادرار تغییر کرده است؟ آیا خستگی و تب لرزه وجود دارد؟ فرد به بیماریهای قلبی، ریوی و گوارشی مبتلاست؟ آیا در تاریخچه بیمار، سابقهی ابتلا به بیماریهای بدخیم، کبد، کیسه صفرا، هپاتیت و سنگهای صفراوی، سابقهی مصرف دارو و الکل و کاهش وزن زیاد طی ماههای اخیر وجود دارد؟
پزشک با سوالهایی از این دست، علت زردی پوست که البته علل مختلفی هم دارد را جویا میشود.
نکته: در بیماری هپاتیت، رنگ مدفوع زرد و رنگ ادرار تیره است .
التهاب کیسه صفرا و مجاری صفراوی
التهاب مجاری صفراوی باعث زردی پوست و درد ناحیه شکم، تب و خارش میشود. التهاب کیسه صفرا یا کولیت نیز موجب زردی غیر انسدادی در پوست میشود. البته سنگ کیسه صفرا که باعث انسداد مجاری صفرا شود نیز علاوه بر درد ممکن است باعث زردی پوست شود.
زردی پوست در کودکان
کودکان در بدو تولد ممکن است دچار زردی پوست باشند که ناشی از بالا بودن بیلی روبین خون است و با مراقبتهای ویژه برطرف میشود. کودکان بزرگتر نیز ممکن است زردی پوست داشته باشند. در این موارد معمولا اگر مشکل خاصی وجود نداشته باشد به تدریج و با افزایش سن کودک زردی برطرف خواهد شد.
سیروز کبدی
سیروز کبدی باعث زردی خفیف تا متوسط میشود. خارش پوست، بزرگی شکم در اثر آب آوردن، ضعف و خستگی، تورم پاها ، تهوع و استفراغ و در مراحل شدید کاهش سطح هوشیاری از علائم این بیماری هستند. سیروز کبدی باید کنترل شود، در غیر اینصورت احتمال فوت بیمار وجود دارد. بسیاری از این بیماران از خارش پوست شکایت دارند که با تجویز لوسیونهای مخصوص و کرمهای ضد خارش بهراحتی میتوان خارش پوست را کاهش داد. گفتنی است پیوند کبد هم گاهی با زردی پوست همراه است.
سرطانهای گوارشی
شاید مهمترین علت زردی پوست ، سرطان کبد و سرطان کیسه صفرا باشد که البته این بیماریها صرفا یک علامت ندارند و علامتهای زیاد دیگری هم مشاهده میشود. دردهای شکمی، تب و لرز، کاهش وزن، خارش، بیاشتهایی، دفع مدفوع چرب، ضایعات پوستی از علائم توام با زردی هستند.
مصرف بعضی از داروها و غذاها
یکی از مهمترین علل زردی پوست مصرف بعضی داروهاست. بعضی از داروها مانند قرصهای ضد بارداری، استامینوفن و داروهای استروئیدی باعث زردی پوست میشوند.
به همین دلیل وقتی بیماری با زردیپوست مراجعه میکند، یکی از سوالهای رایج اطلاع از نوع دارویی است که بیمار مصرف میکند. نوع تغذیه نیز میتواند در رنگ پوست نقش داشته باشد. مصرف زیاد غذاهای حاوی کاروتن که در سبزیجاتی مثل هویج دیده میشود موجب زردیپوست خواهد شد.
البته این رنگدانه در پوست وجود دارد و تجمع آن هم در پوست ژنتیکی است ولی در بعضی از افراد ممکن است زیاد باشد یا با مصرف غذاهای حاوی کاروتن بیشتر شود.
بتاکاروتن در هویج، گوجه فرنگی، نخود سبز، کلم وجود دارد و اتفاقا باعث خوشرنگ شدن پوست میشود. ولی زیاده روی در آن اصلا توصیه نمیشود.
توجه کنید این مواد خوراکی در افرادی که پوست زرد ژنتیکی دارند نباید حذف شود، بلکه فقط باید تعادل را حفظ کرد. کم آبی پوست را هم باید مدنظر داشت. البته کم آبی باعث زردی نمیشود ولی درخشش پوست را کاهش میدهد و موجب تیرگی، خشکی و بد رنگی آن میشود و در افرادی که زردی ژنتیکی دارند نمود بیشتری پیدا خواهد کرد.
عمل جراحی و زردی پوست
بعضی از افراد بعد از عمل جراحی دچار زردیپوست میشوند. در جراحیهایی که روی کبد انجام میشود بیشتر شاهد زردی پوست هستیم.
ضربه به پوست
مورد بعدی خونمردگی بعد از ضربه است که در این مواقع با تغییرات رنگ مواجه هستیم. قسمت آسیب دیده بدن ممکن است قرمز رنگ، کبود مایل به آبی تیره و زرد شود. این نوع از زردی به تدریج بهبود خواهد یافت.
زردی ژنتیکی و نژادی
گاهی زردیپوست زمینهی ژنتیکی دارد. مثلا فردی که از بدو تولد پوست زردی داشته یا پوست تیره که به زردی میزند. در این افراد پوست بدن بهویژه چشم و حتی زیر زبان به زردی میزند. با آزمایشهای کلی و تشخیص برای این افراد هیچ علامت و نشانه بیماریای دیده نمیشود. برای تغییر رنگ پوست این افراد نمیتوان کار خاصی انجام داد. درصورتی که بیمار خانم باشد میتوان توصیه کرد از محصولات بهداشتی و کرمهای آرایشی برای روشن کردن و تغییر رنگ پوست استفاده کند.
بعضی از بیماری های ژنتیکی مانند ژیلبرت نیز می توانند باعث زردی شوند. این افراد هنگام گرسنگی و تشنگی دچار زردیپوست میشوند که معمولا گذراست. همچنین در بعضی از نژادها مانند نژاد کشورهای شرق دور، رنگ پوست افراد عمدتا زرد است. این مورد ژنتیکی است و قابل تغییر نیست .
کمخونی و زردی پوست
بیماران دچار کمخونی فقر آهن هم ممکن است پوست رنگ پریده و مایل به زرد داشته باشند. به خصوص در کمخونیهای داسی شکل این حالت شدیدتر دیده میشود. افراد دچار کمخونی علائمی مانند خستگی، ضعف، تعریق، تپش قلب دارند. در این مواقع باید برای از بین بردن زردی پوست، کمخونی جبران و بیماری کنترل شود.
نارسایی قلبی
در بیماری نارسایی قلبی بیماران اغلب دچار سیانوز (نوعی تنگی نفس) هستند، ولی در این مواقع ممکن است رنگ پوست زرد هم به نظر برسد.