دشت سوباتان؛ بهشت رویایی ایران
مثبت زندگی: دشت سوباتان در ۲۰ کیلومتری غرب لیسار در نزدیکی تالش در استان گیلان واقع شده است. سوباتان از شمال به رودخانه لیسار میرسد و از شرق با جنگلهای تالش هم مرز است. دشت سوباتان از جنوب به ییلاقهای آسبومار جوکندان و از غرب به دریاچه نئور متصل است. سوباتان با ییلاقهای اردبیل ۱۹ کیلومتر فاصله دارد.
سوباتان کجاست؟
سوباتان نام روستایی است در ۲۰ کیلومتری غرب لیسار در نزدیکی تالش و در استان گیلان که خانوادههای لیساری در آن سکونت دارند. سرتاسر سوباتان دشتهای وسیع و پوشیده از چمن است. درههای زیبا، چشمههای پر آب و خنک، صدای پرندگان و دویدن اسبهای وحشی در دشتهای شقایق و گلهای وحشی و خانههای چوبی که سادگی زندگی سنتی را به تصویر میکشند، تنها بخش کوچکی از زیبایی های غیر قابل توصیف این طبیعت روح نواز است.
تا به حال پای پیاده از محل سکونتتان تا دریاچه قدم زدهاید؟ در دشتهای بی پایان و سبز با گله اسبهای وحشی دویده و با گوسفندهای سفید شاخدار سلفی گرفتهاید؟ دشتهای شقایق و گلهای وحشی بهار و تابستان را لمس کردهاید؟ بوییدهاید؟ نفس کشیدهاید در سبزی بیپایان دشت؟ و بعد دلتان بخواهد در آن دشت بیانتها بدوید؟… اینجا دشت سوباتان بهشت رویایی ایران است.
این روستای تاریخی، محل سکونت خانوادههای لیساری است که فقط در بهار و تابستان میتوانند در آن جا بمانند از بس که زمستانهای سردی داشته و برف سنگین در این منطقه میبارد. سوباتان در ارتفاعی بین ۱۹۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد برای همین زمستانهایش سرد و طاقتفرساست و حتی در تابستان هم میتوان لکههای برف را در ارتفاعات دید.
خانههای چوبی سوباتان
به غیر از طبیعت بینظیر و کوههای سر به فلک کشیده و بوی سبزی و آبادی، اولین منظرهای که نظرها را به خود جلب میکند، خانههای چوبی است. خانههای چوبی سوباتان قسمت مهمی از بخش سنتی و قدیمیسوباتان است. به علت قرار گرفتن در مسیر وزش بادهایی که از سمت شمال میآیند در تمامی فصلها حتی فصلهای گرم سال که در شهرهای بزرگ دمای هوا به شدت طاقت فرساست، دمای این منطقه نسبتا خنک است.
دشت گلهای شقایق ، آبشار ورزان ، بلندیها و درههای متعدد، چشمههای فراوان آب شیرین نزدیکی دریاچه نئور و در آخر منظره چشمنواز مِه باعث جذب گردشگران به این منطقه زیبا شده است.
دشت سوباتان بهشت رویایی ایران چشم انداز بینظیری دارد که هر گردشگری از آن لذت میبرد.
سوباتان در حقیقت به یک مکان خاص گفته میشود و هرجایی در این منطقه نام خاص خود را دارد. بیده پشت ، هونی یش ، گزنه هونی ، دره گنجه خونه ، ورزان و… همه اینها مکانهایی هستند که برای اهالی آن محل تداعیگر منطقه خاصی میباشد.
این خانههای چوبی با سقفهای شیروانی از تکههای چوب قهوهای در تابستان هم گرما را در خود نگه میدارد و درون آن بسیار گرم است. این خانهها بیشتر از چوبهای جنگلی لیسار ساخته شده است و تنه اصلی آن از چوب بلوط است. خانههای قدیمیتر که هنوز سرپا هستند از خانهای چوبی جدید قویتر و مقاومتر به جا ماندهاند.
قدیمیها خانههایشان را با چوبهای بلوط میساختند و روی آن را با چوبهای نازکتری به نام «پلک» میپوشاندند و بعد داخل دیوارها را با کاهگل پر میکردند تا مثل یک عایق جلوی نفوذ سرما و گرما را بگیرد.
خانههای قدیمی حتی پنجرههایشان هم چوبی است و با دو پاره تخته چوبی ساخته شدهاند. در کنار این خانههای چوبی اتاقکهای چوبی کوچکتری به نام «کوم» وجود دارد. کومها برای نگهداری از گاو و گوسفندها ساخته شدهاند.
مسیر دسترسی به سوباتان
برای رسیدن به سوباتان قدیمیترین مسیر، جاده جنگلی لیسار به سوباتان است. البته قبل از رسیدن به لیسار از هر شهری که هستید باید به رشت برسید. این جاده بیشتر از طرف گردشگران حرفهای استقبال میشود.
اما اگر حرفهای نیستید و کودک زیر هفت سال همراهتان است، این جاده را انتخاب نکنید. از رشت به هشت پر بروید و از هشت پر به سمت جاده اقاولر. البته در هشت پر باید خودروهای شخصیتان را جایی پارک کنید و با نیسانهای محلی به سمت سوباتان رفته و در بازار محلی آن پیاده شوید.
اگر میخواهید از اردبیل به سوباتان برسید اول باید به اردبیل بروید و بعد از آنجا به خلخال و سپس جاده نئور. اگر اهل پیادهروی هستید میتوانید با پیادهروی ۱۰ ساعته و استراحتهای کوتاه بین راه به سوباتان برسید. برای سفر با اتوبوس باید از تهران به آستارا و از آنجا به هشت پر بروید و بقیه ماجرا.
دسترسی به سوباتان با وسیله شخصی
تهران، رشت، هشتپر و در نهایت جاده آقاولر به سمت سوباتان، که البته از هشتپر به بعد با ماشینهای معمولی قابل پیمایش نیست و نیازمند هماهنگی با نیسانهای محلی است.
تهران، اردبیل، خلخال و سپس جاده نئور به سمت سوباتان که البته از نئور به سوباتان نیازمند پیادهروی ۸ تا ۱۰ ساعته و یا استفاده از ماشینهای محلی است.
دسترسی به سوباتان با اتوبوس
اتوبوس تهران – آستارا، پیاده شدن در هشتپر و استفاده از ماشینهای محلی
خورد و خوراک سوباتان
اگر از روستا به سمت آبشار بروید یک بازار محلی سر راهتان میبینید که در رستورانها با میز و صندلیهایی که از چوب درختان جنگلی ساخته شده، سالهاست به مهمانان و گردشگران سرویس میدهند. در این رستورانها میتوانید این غذاهای محلی را سفارش بدهید. البته اگر در روستا خانه بگیرید میزبان شما هم میتواند این غذاها را برایتان آماده کند.
دریاچه نئور، مانده از دوران باستان
دریاچه نئوردر غرب ییلاق سوباتان و در ارتفاعات قرار گرفته است. نئور مرتفع ترین دریاچه یخچالی بازمانده از دوران باستان است. نئور در زبان اوستایی به معنای دریاچه است و همین موضوع ثابت میکند قدمت این دریاچه به قبل از اسلام برمیگردد.
اگر اهل ماهیگیری هستید در این دریاچه که ۲۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریاست، میتوانید قزل آلاهای منحصر به فردی پیدا کنید که به قزلآلای رنگین کمانی معروف است.
این دریاچه حدود ۴۲۰ هکتار است و عمق متوسط آن به سه الی هشت متر میرسد. آب دریاچه در پنج ماه از سال به قطر ۸۰ سانتیمتر یخ میزند. دریاچه نئور بزرگترین دریاچه آب شیرین دائمی منطقه است. برای رسیدن به دریاچه نئو از سوباتان حدود ۲۰ کیلومتر باید پیاده روی کنید. اگر این مسیر برایتان سخت است باید از نیسانهای محلی کمک بگیرید.
آبشار وِرَزان
این آبشار در روستای ورزان در شمال غربی سوباتان واقع شده و فاصله آن تا روستا حدود چهار کیلومتر است. آب رودخانه ورزان از شاخههای اصلی رودخانه لیسار است که از چشمههای ییلاقها سرچشمه گرفته و در مسیرش هنگام ریزش از صخرههای عظیم ورزان، آبشاری حدود ۳۰ متر ایجاد میکند. مسیر پیاده روی تا آبشار ورزان اصلا سخت نیست و با پیادهروی ساده و مشاهده دشتهای اطراف میتوانید زیبایی آبشار را از نزدیک ببینید.
پارک جنگلی آلچالق
تا به حال بوتههای آلوچه را از نزدیک دیدهاید؟ اینجا سرزمین آلوچههای بوتهای است که آلچالق نامیده میشود. قسمت غرب جنگلهای لیسار روی تپههای کم ارتفاع و پوشیده از چمن بوتههای آلوچه است. به دلیل سرمای بیش از حد هوا و بادهای تند درختان آلوچه رشد قدی نمیکنند و به صورت بوته و درختچههای کوتاه شکل میگیرند. مردم محلی این روستا و بعضی از گردشگران از آلوچهها برای غذا و البته رب و لواشک استفاده میکنند.
فصل رسیدن این آلوچهها همیشه چند نفری را میبینید که با ظرفهایی که دردست دارند مشغول چیدن آلوچه هستند. در این منطقه همچنین میتوانید در ماههای آخر تابستان قارچهای سفید ویژهای پیدا کنید. اواخر تابستان آب و هوای سوباتان سرد میشود و نمنم باران و مه و شبنم زمین را مرطوب میکند تا با اولین تابش خورشید قارچهای سفید از زمین بیرون بیایند.
همزمان با طلوع آفتاب سرو کله این قارچ ها هم از دل خاک پیدا میشود. قارچها بیشتر در محل قدیمی آغلهای دامداران رشد میکنند. البته برای چیدن این قارچها باید از افراد محلی کمک بگیرید که خدای نکرده قارچ سمی را به جای قارچ سالم از زمین نچینید. حواستان به رنگهای غیر طبیعی قارچها باشد هر رنگ غیرطبیعی باید از طرف افراد محلی و با تجربه تایید شود.
گیاهان دارویی در دشتهای سوباتان
وقتی در دشت یا پای کوه یا حتی قله آن قدم میزنید آنچه میتوان لذت پیادهروی شما را کامل کند عطر گلهایی است که بینتان پیچیده و هوش از سرتان میپراند. این گیاهان علاوه بر اینکه عطر بینظیری دارند از نظر دارویی نیز کاربردهای بیشماری دارند. با این گیاهان آشنا شوید.
یارپوز یا پونه: فقط کافی است به کناره جویهای آب در سوباتان توجه کنید. همهجا میتوانید بوتههای پونه را پیدا کنید. مردم سوباتان پونه را همراه ماست، ترشی، سالاد و میوههای محلی مصرف میکنند. همیشه به خصوص در فصل بهار و تابستان میتوانید زنان و دختران روستایی را ببینید که کنار جوی آب مشغول چیدن پونه هستند.
بالدِرقان یا گُلپَر: این گیاه یکی از مشهورترین گیاهان دارویی سوباتان است و در اکثر روستاهای اطراف خصوصاً «کَلَمَر» و «گنجخانه» میروید. گلپر یکی از منابع درآمد روستاییان این منطقه است. سالانه بیش از ۵۰ تن دانه گلپر از سوباتان به بازارها ی استانهای مجاور فرستاده میشود.
بومادران: به تراس خانههای روستایی قدم بگذارید تا بوی این گل را حس کنید. به این گیاه علف هزار برگ نیز میگویند مردم سوباتان از بو مادران برای درمان بواسیر و تب استفاده میکنند. بعضی از روستاییهای این منطقه در زمینهای روبه روی خانههایشان، بومادران میکارند تا کمک خرجشان باشد.