راههای تشخیص آلرژی از کووید-۱۹
مثبت زندگی: بررسیهای سازمان جهانی بهداشت حاکی است که تقریبا یک چهارم جمعیت جهان از عوارض آلرژی رنج میبرند. شهرنشینی و صنعتیشدن جوامع انسانی هم باعث افزایش آمار مبتلایان به آلرژیهای فصلی شده است. تحقیقات وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی حاکی از این است که در حال حاضر ۱۰ تا ۲۰ درصد جمعیت کشور دچار آلرژی فصلی هستند. این در حالی است که در یکسال اخیر هم بیماری کوویدـ۱۹ به آلرژی فصلی اضافه شده است.
برخی از کارشناسان معتقدند، هراس و نگرانی ایجاد شده در اثر ندانستن شباهتها و تفاوتهای بیماری آلرژی فصلی با بیماری کرونا میتواند موجب مراجعات غیرضروری به مراکز درمانی و تشخیصی شود که زمینه ساز ابتلای احتمالی فرد آلرژیک به بیماری کرونا و همچنین افزایش حجم کاری مراکز درمانی میشود.
آلرژی و علائم آن
دکتر علی رضا منفرد – متخصص گوش، حلق و بینی در مورد آلرژی و علائم آن میگوید: حساسیت فصلی یا تب یونجه یکی از حساسیتهای شایع است که معمولاً در فصلهای بهار، تابستان و پاییز، هنگامی که گیاهان گرده افشانی میکنند، بیشتر مشاهده میشود.
این نوع حساسیت از استنشاق گردة گیاهان یا ورود آنها به چشم حاصل میشود. این بیماری زمانی روی میدهد که سیستم ایمنی بدن، مواد بیخطر را خطرناک تلقی کرده و مواد شیمیایی را برای مبارزه با آنها وارد خون میکند. علائم آلرژی هم عبارت از: آبریزش بینی، ریزش اشک، سرفه، عطسه و اشکال در تنفس، گرفتگی بینی، آب ریزش از چشمها، خارش و تورم پوست، پوست خشک و قرمز و حتی بروز جوشهای پوستی است که به واکنش افراد نسبت به آن ماده آلرژی زای خاص بستگی دارد.
نشانههای حساسیت فصلی
حساسیتهای فصلی در چشم موجب ورم، ملتهب شدن وقرمزی، تورم و اشک ریزش و حساسیت به نور، در دستگاه تنفسی فوقانی باعث گرفتگی، خارش و آب ریزش بینی و در دستگاه تحتانی تنفسی موجب سرفه، احساس کمبود هوا،خس خس،تنگی نفس و در بینی موجب احساس خارش در بینی و گلو، سقف دهان و گوشها، کاهش تمرکز، احساس ناخوشی،خستگی و عصبی شدن میشود. خارش به عنوان یکی از مهمترین علائم آلرژی است و کسانی که آلرژی دارند به طور معمول از خارش چشم، بینی و عطسه شاکی هستند. در افرادِ دچار آلرژی ممکن است علائم غیراختصاصی دیگری هم مانند: گرفتگی یا آبریزش بینی، سوزش گلو یا سرفه دیده شود که معمولاً علت سرفه وجود ترشحات پشت حلق است.
وجه تمایز حساسیت و سرماخوردگی
وی با بیان این مطلب که علایم زیر مربوط به آلرژی هستند و میتوان آن را از سرماخوردگی متمایزکرد میافزاید: بیمار تب نمیکند، ترشحات مخاطی رقیق و شفاف است، بیمار پی در پی و سریع عطسه میکند و خارش گلو، بینی و گوش دارد که معمولا این نشانهها بیش از ۷ تا ۱۰ روز طول میکشند.
آلرژی نشانههای گوناگون و متعددی دارد؛ از درگیری راههای هوایی و سینوسها و بینی گرفته تا علائم پوستی و گوارشی، ضمن اینکه آلرژی طیف وسیعی دارد و از انواع خفیف گرفته تا آلرژیهای شدید و بسیار شدید را دربرمیگیرد. آلرژی به دارو، کهیر، بثورات پوستی، خارش، تورم صورت، خسخس سینه و در شدیدترین وضعیت، (شوک آلرژی) را بههمراه دارد.
تشخیص آلرژی
منفرد متخصص گوش و حلق و بینی با بیان این مطلب که پزشکان با ارزیابی علائم و نشانههای بیمار و انجام معاینات فیزیکی، میتوانند تشخیص دهند که بیمار دارای حساسیت فصلی هست یا خیر تاکید میکند: پس از تشخیص، پزشک قادر به شناسایی عامل اصلی آلرژیک است و میتواند درمان را شروع کند.
برای اینکار دو نوع آزمایش لازم است آزمایش خون و آزمایش از طریق پوست.
آزمایش پوستی هم به دو صورت چکاندن مقداری از عامل حساسیت زا (آلرژن) روی پوست بیمار و سوزن زدن به آن یا با تزریق مقداری آلرژن زیر پوست انجام میشود. البته ابزارهای جایگزین دیگری نیز برای تشخیص آلرژی فصلی وجود دارند که عبارتند از: تستهای آزمایشگاهی، تصویربرداری و آزمایش آندوسکوپی بینی. در تستهای آزمایشگاهی، پزشک مقداری از مخاط بینی را زیر میکروسکوپ بررسی میکند. اگر فاکتورهای چون تعداد گلبولهای سفید خون، افزایش یافته باشند نشان دهنده احتمال بروز آلرژی است.
دکتر منفرد در مورد درمان آلرژی یاد آوری میکند: درمان حساسیت فصلی میتواند شامل، استفاده از گیاهان دارویی، داروهای بدون نیاز به نسخه، تجویز آنتی هیستامین، استفاده از داروهای ضد احتقان، ایمونوتراپی، طب مکمل و جایگرین باشد اما مؤثرترین راه دوری جستن از عامل ایجاد حساسیت است. در صورتی که نشانهها مربوط به بینی (مانند عطسه و آبریزش) مشاهده شوند، معمولاً تجویز آنتی هیستامینها، اولین انتخاب است. این در حالی است که استفاده از آنتی هیستامینها ممکن است به خوابآلودگی شدید منجر شوند بنابراین هنگام تجویز، به مصرفکنندگان آنها توصیه میشود تا از کار کردن با دستگاههای سنگین و رانندگی خودداری کنند.
کرونای انگلیسی و علایم آن
شایعترین علائم عفونت کرونا که گاهی شدید هم میشود عبارتند از: تب، سرفه خشک ، مشکلات تنفسی ،بدن درد و بیاشتهایی ،اسهال و تهوع که از علائم نادر محسوب میشوند.درصد قابل توجهی از افراد، بهویژه کودکان و نوجوانان، با وجود آلوده شدن به ویروس کرونا هیچ علامتی ندارند. یعنی ممکن است مبتلا به عفونت با ویروس کرونا باشند، ولی حتی تب هم نداشته باشند. در بیشتر افراد، علائم، پنج روز پس از آلوده شدن به ویروس آغاز میشوند. در بقیه افراد این مدت شاید تا ۱۴ روز هم طول بکشد.
او با اشاره به شیوع کرونا انگلیسی در کشور میافزاید: در بسیاری از موارد، گونه جدید کرونا ویروس میتواند علائمی مانند سرگیجه، خستگی، بی حالی و حالت تهوع را ایجاد کند. آنچه سبب گیج کننده بودن این علامت گونه جدید کرونا ویروس میشود این است که آیا خستگی بیمار به دلیل کووید-۱۹ است یا چیز دیگری ممکن است. از اینرو تنها راه مقابله با خستگی و ضعف، مراقبت و استراحت مناسب بدن است.
این متخصص با اشاره به این که شدیدترین نوع کووید-۱۹ علائم گوارشی و تنفسی شناخته میشود یاد آوری میکند: بیماران در این سطح درد شکم، تنگی نفس و اسهال دارند به طوری که نزدیک به ۲۰ درصد آنان نیاز به پشتیبانی تنفسی دارند.
تفاوتهای اساسی بین ویروس و آلرژی وجود دارد که دانستن آنها به رفع نگرانی کمک میکند. آلرژی واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به ذرات خارجی است، نباید باعث لرز، درد بدن یا تب شود. این علائم کلاسیک یک عفونت ویروسی، مانند کوویدـ۱۹ است.
علاوه بر این، بیماران مبتلا به کروناویروس میتوانند احتقان بینی داشته باشند، اما معمول نیست. بررسیهای سازمان جهان بهداشت حاکی از این است که تنها حدود ۵ درصد از بیماران مبتلا به کروناویروس دچار گرفتگی بینی بودهاند و حدود ۱۴ درصد گلو درد داشتهاند.
تاثیر ماسک روی حساسیت فصلی
آلرژیها عمدتاً تنفسی هستند و ماسکها تأثیر چندانی روی آن ندارد، به خصوص اینکه افراد ماسک را برای ارتقای ایمنی استفاده میکنند و ماسک زدن تأثیری بر کاهش آلرژی ندارد و درمان فقط با دارو امکان پذیر است. برای اطمینان از اینکه این علائم مربوط به عفونت ویروس کروناست، باید مشخصات فردی و علائم را در سامانه اینترنتی غربالگری و مراقبت کرونا مربوطه ثبت کنیم یا به شماره تلفن ۴۰۳۰ گزارش دهیم.
کادر پزشکیِ باتجربهای که این اطلاعات را بررسی میکنند، در صورت نیاز به انجام آزمایش ویروس کرونا، اقدامات لازم را به ما اطلاع میدهند. این پزشک با بیان این که آزمایش ویروس کرونا مطمئنترین راه برای تشخیص قطعی عفونت با این ویروس است میگوید: معیارهای درخواستِ این آزمایش در نقاط مختلف تفاوت دارد و با توجه به اطلاعات تازه، در حال تغییر است.
تفاوتهای آلرژی فصلی با بیماری کرونا
دکتر مهدی نورانی – متخصص آسم و آلرژی اظهار داشته است: علائم بالینی آلرژی فصلی شامل عطسه، آبریزش بینی، کیپ شدن بینی و خارش بینی است، البته اغلب افراد مبتلا به آلرژی بینی از خارش چشمها، حلق و سقف دهان نیز شکایت دارند.
بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی تنفسی از سرفه و تنگی نفس نیز شکایت دارند، به ویژه سرفه و تنگی نفس آنان در هنگام مواجهه با دود و یا بوهای مختلف و تحریک کننده و یا همچنین فعالیت بدنی تشدید میشود و در بعضی مواقع نیز افراد آلرژیک دچار رخوت و خستگی میشوند که شدت این حالت در افراد مختلف، متفاوت است.
خارش، شاخص ترین وجه تمایز
خارش یکی از اصلیترین و شاخصترین علامت افتراق دهنده میان بیماری آلرژی تنفسی و بیماری کرونا است، در آلرژی فصلی و به طور کلی آلرژیهای تنفسی خارش، بسیار زیاد است، در حالیکه در بیماری کرونا خارش اصلا وجود ندارد و یا بسیار اندک است. تب در آلرژی وجود ندارد هر چند برخی از افراد احساس گرما میکنند، اما در حقیقت فاقد تب بوده و در بیماری کرونا تب یکی از علائم اصلی به شمار میآید، بدن درد و کوفتگی عضلات یکی از علائم اصلی این بیماری بوده در حالیکه در آلرژی بعضی از افراد مبتلا، احساس رخوت و بی حالی دارند که با درد و کوفتگی بدن کاملاً متفاوت است.
پاسخ به آنتی هیستامینها یکی از روشهای متمایز کننده بیماری آلرژی با بیماری کرونا است، به این صورت که افراد آلرژیک به خوبی به آنتی هیستامینها پاسخ داده و به میزان قابل توجهی علائم اش فروکش میکند، در حالیکه بیمار مبتلا به کرونا به آنتی هیستامین پاسخ نداده و یا به میزان بسیار اندکی پاسخ میدهد.
حساسیت چشمها
علائم حساسیت فصلی در چشم شامل ورم ملتحمه، قرمزی و تورم چشم، ریزش اشک و حساسیت به نور، گرفتگی، خارش و آب ریزش بینی، سرفه، احساس کمبود هوا، خس خس سینه، تنگی نفس و در بینی شامل احساس خارش در گلو، سقف دهان و گوشها، کاهش تمرکز و احساس ناخوشی و خستگی و عصبی شدن است و آنتی هیستامینها با مهار عمل هیستامین میتوانند خارش و عطسه ناشی از آزاد شدن هیستامینهایی که بدن در پاسخ به آلرژنها (عوامل آلرژی زا) تولید میکنند، متوقف کرده و در واقع آنتی هیستامینها عمل هیستامینها را مهار میکنند.
این پزشک به افراد دارای حساسیتهای فصلی توصیه میکند، هنگامی که میزان گرده گیاهان در هوا زیاد است، از منزل خارج نشوند و در صورت لزوم هنگام پیاده روی در فصل بهار و پاییز در طبیعت از ماسک و عینک استفاده کنند، در ساعات اولیه صبح زمان کمتری را در بیرون بگذرانند، چون درختان بیشترین گرده افشانی را در این زمان از روز انجام میدهند.
تغذیه بیماران آلرژیک
مینا مدرسی – متخصص تغذیه هم میگوید: افراد مبتلا به حساسیتهای فصلی در طی روز چای سبز بنوشند زیرا تحقیقات نشان داده آنتی اکسیدان موجود در چای سبز واکنشهای آلرژیک را در بدن متوقف میکند. وی میافزاید: سیر میتواند بدن شما را از عفونتها و آلرژیها پاک کند. کلم، اسفناج و بسیاری از سبزیجات دیگر، منابع غنی از ویتامینهای ضروری، مواد معدنی، آنتی اکسیدانها و آنزیم هستند که برای کاهش التهاب و حفظ سیستم تنفسی، مفید هستند.
این متخصص تغذیه تاکید میکند: غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند کفیر، کلم ترشی، ترشی تخمیر شده و حتی مکمل پروبیوتیک، میتوانند سیستم دفاعی بدن را تقویت کنند و مرکبات، سبب افزایش ایمنی شما به دلیل سطح بالای ویتامین C میشود خوردن آب لیمو، (لیموناد بدون قند)، به بدن شما کمک میکند تا ناخالصیها را از بین برده و سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.
وی تاکید میکند: قارچ زیاد مصرف کنید زیرا تأثیر قارچ بر روی سیستم دفاعی بدن بیشتر شناخته شده با مصرف مداوم قارچ، دیگر به آلرژیهای فصلی مبتلا نمیشوید به دلیل داشتن اسید گانودریک، موجب آزاد سازی هیستامین و در نتیجه عملکرد بهتر کبد میشود و میتوان گفت که یک منبع ضد آلرژی است.
اقدامات موثر برای پیشگیری از حساسیت فصلی
- تا حد امکان هنگامی که میزان گرده گیاهان در هوا زیاد است، از منزل خارج نشوید و در صورت لزوم هنگام پیاده روی در فصل بهار و پاییز در طبیعت از ماسک و عینک استفاده کنید.
– هنگام رانندگی، تهویه ماشین را روشن کنید و پنجرهها را ببندید.
– شست وشوی بینی با سرم نمکی در کاهش علائم حساسیت کمک زیادی میکند.
– اگر در محل زندگی، گردههای گیاهی در فضا پراکنده میشوند، درها و پنجرههای اتاق خواب را در ساعات اوج گرده افشانی (معمولا اواسط صبح و اوایل غروب) باید بسته نگه داشت.
– نوشیدن مایعات عوارض حساسیتهای تنفسی فصلی را کاهش میدهد. نوشیدن زیاد مایعات در کاهش عوارض حساسیتهای تنفسی فصلی و آثار آلرژی موثر است. نوشیدن مایعات فراوان میزان ترشحات تنفسی حساسیت را رقیق کرده و عامل حساسیت زا اثر کمتری بر بدن میگذارد.
– نگهداری گلدانهای کوچک در فضای منزل، پر پرندگان خانگی و نگهداری حیواناتی مانند جوجه، اردک، گربه و سگ در محیط زندگی، افراد حساس به مواد آلرژی زا را با مشکل مواجه میکند.
– با وجود امکان تأثیر برخی موادغذایی در تشدید یا تخفیف علائم حساسیت، مصرف یا عدم مصرف هیچکدام از خوراکیها و مکملهای غذایی نمیتوانند موجب از بین رفتن کامل این بیماری شوند.
– با توجه به تفاوت حساسیت به مواد غذایی از فردی به فرد دیگر، امکان معرفی خوراکی خاصی که همه افراد مبتلا به حساسیت بتوانند با حذف آن، بیماری خود را سرکوب کنند، وجود ندارد.
– فردی که به حساسیت فصلی مبتلاست یا سابقه ابتلا به آن را دارد، باید تا حد ممکن از مصرف ادویهها، غذاهای تند، بودار، خوراکیهای فرآوریشده (مانند سوسیس و کالباس) و غذاهای سرخکردنی، اجتناب کند.
البته باید توجه داشت که این غذاها، عامل اولیه ابتلا به حساسیت فصلی نیستند و مصرف آنها ممکن است فقط شرایط فرد مبتلا به حساسیت را بدتر و علائم حساسیت را شدیدتر کند.
– ممکن است مصرف برخی میوهها مانند کیوی و توت فرنگی یا برخی صیفیجات مانند بادمجان و گوجهفرنگی موجب تشدید واکنشهای آلرژیک شود.
البته این موضوع به حساسیتهای فردی هم مربوط است. به آن معنا که گاهی برخی مبتلایان به حساسیت فصلی به میوهها یا صیفیجات مورد اشاره حساسیت ندارند.