مثبت زندگی: استخوان بافتی زنده در بدن است که دائماً جذب و جایگزین می‌شود. پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌های قدیمی از بین می‌روند اما استخوان‌های جدید شکل نمی‌گیرند.
پوکی استخوان در زنان و مردان و نژادهای مختلف انسان‌ها رخ می‌دهد.
اما آمارها نشان داده که افراد سفید پوست و زنان آسیایی (بخصوص زنان بعد از سن یائسگی) از جانب این بیماری بیشتر تهدید می‌شوند. برای همین واجب است که پیش از ابتلا به پوکی استخوان با علائم و نشانه‌های آن آشنا شوید. افرادی که ریسک بالایی برای ابتلا به بیماری پوکی استخوان دارند مانند خانم‌های یائسه، کسانی که بیشتر از ٣ ماه گلوکوکورتیکوئید(glucocorticoids) را مصرف کرده‌اند یا کمبود ویتامین D یا کلسیم دارند، باید قبل از ظهور علائم پوکی استخوان به فکر انجام تست غربال‌‌گری استخوان باشند. همراه ما باشید تا در این مقاله مثبت زندگی شما را با علائم و روش‌های پیشگیری از پوکی استخوان آشنا کنیم.
علایم پوکی استخوان
پوکی استخوان معمولا در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد و علایم آن کم کم یعد از اینکه بیماری پیشرفت کرد خود را نشان می دهند، بعضی از علایم شایع شامل:
درد مفاصل
مشکل در ایستادن
مشکل در راست نشستن
کوتاه شدن قد در گذر زمان
آسان شکستگن استخوان با ضربات کم شدت
به عبارت دیگر، تغییرات جسمانی خاص می‌تواند نشانه‌ی پوکی استخوان باشد. طبق گزارش مؤسسه ملی سلامت، خم شدن قامت یا تغییر در حالات مانند دولا شدن بیش از حد می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به پوکی استخوان است. پزشکان باید به طور منظم قد بیماران را اندازه بگیرند تا بر تغییرات حاصل از کهولت سن نظارت داشته باشند. پس از هر دوره آزمایش چکاپ کامل در مورد قدتان از دکتر سؤال کنید.
دکتر گوپال کریشنان می‌گوید: «اگر بیشتر از ۵ سانتی‌متر کاهش قد داشتید یا دچار انحنای ستون فقرات شدید، باید به این علائم توجه کنید. این تغییرات نشان می‌دهد که پوکی استخوان بر مهره‌های شما اثر گذاشته است.»
سایر نشانه‌ها یا شرایطی که به معنای ریسک بالای ابتلا به پوکی استخوان است شامل موارد زیر است:
بالا بودن میزان سرم کلسیم یا آلکالین فسفات در آزمایش خون؛
نتیجه‌ی تراکم مواد معدنی استخوان با نشانه‌ی تی ۲.۵- یا کمتر (نشان‌گر تی نشان‌دهنده‌ی این است که تراکم استخوان بالاتر یا پایین‌تر از حد متوسط است و امتیاز کمتر از منفی ۲.۵ نشانه‌ی پوکی استخوان است.)؛
کمبود ویتامین D
بدون کمک بازوها به سختی از روی صندلی بلند شدن؛
درد مفاصل و عضلات.
این علائم می‌تواند نشان‌دهنده‌ی سایر بیماری‌ها نیز باشد، بنابراین باید با پزشک‌تان صحبت کنید تا بتواند مشکل شما را دقیقا تشخیص بدهد. به یاد داشته باشید با بالا رفتن سن، درد مفاصل امری طبیعی است و همه‌ی دردها نشانه‌ی ابتلا به پوکی استخوان نیست؛ اما تا وقتی مطمئن نشده‌اید هر درد قابل ملاحظه‌ای را جدی بگیرید.
سطوح هورمونی و پوکی استخوان
هورمون‌های جنسی و کاهش سطح هورمون استروژن در یائسگی یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به پوکی استخوان است.
البته سطح استروژن در خانم‌ها، هنگام درمان با بعضی از شیوه‌های درمان سرطان کاهش پیدا می‌کند.. در مردان هم سطح تولید تستوسترون در گذر زمان پایین می‌آید. اما اگر مردی مبتلا به سرطان پروستات باشد، برخی از درمان‌های این بیماری، باعث کاهش این هورمون در مردها می‌شود.
همین کاهش هورمون‌ها، به هر دلیلی که باشد، خواه افزایش سن و یائسگی، خواه درمان سرطان، باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود.
عوامل تغذیه‌ای و پوکی استخوان
کمبود دریافت کلسیم، در بلند مدت، فرد را به پوکی استخوان مبتلا می‌کند.
اختلالات خوردن و افردای که دچار بیماری کم اشتهایی هستند، خطر ابتلا به پوکی استخوان به شدت تهدیدشان می‌کند.
اگر با خودتان می‌گوید شیر و لبنیات را جایگزین می‌کنیم اما غذا نمی‌خوریم و پوکی استخوان نمی‌گیریم، دیدگاه اشتباهی دارید. دریافت غذای کم می‌تواند میزان کلسیم در بدن را کاهش دهد. همچنین بی‌اشتهایی باعث توقف قاعدگی در زنان و به طبع آن افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان می‌شود.
جراحی دستگاه گوارش
کسانی که برای زیبایی یا هر دلیل دیگری با جراحی سایز معده خود را کاهش داده‌اند و عمل بای پس معده رویشان انجام شده، کاندیدای اول ابتلا به پوکی استخوان هستند.
مصرف داروهای استروئیدی و سایر داروها و پوکی استخوان
مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئید از جمله پردنیزون و کورتیزون، با ساخت استخوان تداخل دارد. همچنین پوکی استخوان با داروهای دیگری که در ادامه می‌آید، رابطه مستقیم دارد. یعنی مصرف طولانی مدت داروهای زیر باعث پوکی استخوان می‌شود. این داروها عبارتند از:
داروهای پیشگیری و درمان تشنج؛
داروهای پیشگیری و درمان افسردگی؛
داروهای پیشگیری و درمان رفلاکس معده؛
داروهای پیشگیری و درمان سرطان؛
داروهای پیشگیری و درمان رد پیوند اعضا؛
سبک زندگی و پوکی استخوان.
کم تحرکی
شاید فکر کنید کم تحرکی و پشت میز نشینی فقط باعث چاقی و افزایش فشار خون می‌شود ام حقیقت این است که کم تحرکی، رفیق شفیق پوکی استخوان است.
افرادی که تمام مدت نشسته و کم تحرک هستند، خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری پوکی استخوان تهدشان می‌کند.
افراد الکلی و سیگار کش‌ها!
مصرف منظم الکلخ طر ابتلای به بیماری پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
سیگار کشیدن هم همین‌طور. تحقیقات نشان می دهند که پوکی استخوان و مصرف سیگار با هم مرتبط هستند
تشخیص پوکی استخوان چگونه است؟
این بیماری با تراکم استخوان مشخص می‌شود. افراد بالای ۶۵ سال، افراد یائسه، مبتلایان به بیماری های تیروئید، کبد، کلیه، دیابت نوع ۱ و افرادی که سابقه این بیماری را در خانواده‌شان دارند باید تست تراکم استخوان انجام دهند.
درمان پوکی استخوان
بعضی از انواع پوکی استخوان با رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی قابل مدیریت‌اند. دیگر روش‌های درمانی استفاده از دارو بوده که باید توسط پزشک تجویز شود. امادرمان‌هایی که با تغییر سبک زندگی ممکن است عبارتند از:
ورزش‌هایی که باعث تقویت ماهیچه‌ها می‌شوند؛
ترک سیگار؛
تزریق داروهایی برای خانم‌ها که خطر شکستگی را کاهش می‌دهند؛
دوری از مصرف الکل؛
مکمل‌های حاوی کلسیم و ویتامین D؛
پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان؛
ورزش ایی همچون پیاده‌روی، بالا رفتن از پله، آهسته دویدن، ورزش‌های راکتی و شنا؛
مصرف سویا، سویا استروژن گیاهی دارد و برای حفظ سلامت استخوان‌ها مفید است؛
کاهش مصرف کافئین.
