مثبت زندگی: واژینیسموس يك اختلال شايع است که توانایی زن در انجام مقاربت جنسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. واژینيسموس می‌تواند یک بيماری درازمدت بوده و یا تنها عارضه‌ای كه پس از يك رويداد خاص ايجاد می‌گردد. این بیماری اختلالی است که می‌تواند مقاربت جنسی، معاينات زنانه و حتی استفاده از تامپون را به تجربه‌ای دردناك و يا حتی غيرممكن مبدل سازد که شدت آن می‌تواند از فردی به فرد ديگر متفاوت باشد.
تشخیص بر اساس توصیف زن از اختلال موجود و تاریخچه پزشکی و جنسی او، ازجمله دوران کودکی و نوجوانی و متعاقب آن یک آزمايش لگن انجام می‌گیرد. هدف از درمان، کاهش انقباض برگشت‌پذیر عضلات واژن و ترس از دردی است که در هنگام لمس واژن و ناحيه اطراف آن ايجاد می‌گردد. به‌منظور كاهش این رفلاكس، تمرینات لمسی خاصی به زنان آموزش داده می‌شود.
انواع واژینیسموس
- واژینیسموس اولیه: یک بيماری همیشگی است که در آن درد همواره وجود دارد.
- واژینیسموس ثانویه: به دنبال یک رابطه جنسی معمولی رخ می‌دهد و همیشه وجود ندارد.
- واژینیسموس فراگير: در تمام شرایط و در هر حالتی وجود دارد.
- واژینیسموس موقعیتی: تنها در شرایط خاص وجود دارد؛ برای مثال، در هنگام رابطه جنسی، اما در طول معاينات زنانه و يا استفاده از تامپون دردی احساس نمی‌شود.
واژینیسموس اولیه
واژینیسموس اولیه اغلب در طول اولین مقاربت جنسی زن تجربه می‌شود. این نوع از واژینیسموس نه‌تنها بر رابطه جنسی تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند توانایی زن در استفاده از تامپون و نيز معاينات زنانه را نيز تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر درد، زنان ممکن است اسپاسم‌های عضلانی عمومی و توقف موقت تنفس را نيز تجربه كنند. اين علائم با قطع آميزش جنسی از بين می‌روند.
واژینیسموس ثانویه
واژینیسموس ثانویه ممكن است در هر مرحله از زندگی تجربه شود و می‌تواند زنانی را مبتلا سازد كه پيش از اين هرگز علائم واژینیسموس را تجربه نکرده‌اند. این نوع از واژینیسموس اغلب به‌واسطه یک رویداد خاص، به‌عنوان مثال: یک عفونت، یائسگی، یک رویداد آسیب‌زا، گسترش یک بیماری، مسائل مربوط به روابط، عمل جراحی یا زایمان ايجاد می‌گردد.
عوامل عاطفی ایجادکننده واژینیسموس
- ترس: به‌عنوان مثال ترس از درد یا بارداری
- اضطراب: اضطراب عملکردی، گناه
- مسائل مربوط به شریک جنسی: شریک جنسی متجاوز، احساس آسیب‌پذیری
- حوادث آسیب‌زای زندگی: تجاوز، سابقه سوءاستفاده
- تجربه‌های دوران کودکی: تربیت، قرار گرفتن در معرض تصاوير جنسی
عوامل فيزیکی ایجادکننده واژینیسموس
- عفونت: ازجمله عفونت ادراری یا عفونت قارچی
- بیماری‌هایی مانند سرطان یا اسکلروز لیکن
- زايمان
- یائسگی
- جراحی لگن
- معاشقه ناکافی
- کاهش ليزی واژینال
- عوارض جانبی مصرف دارو
علائم واژینیسموس
علائم واژینیسموس از فردی به فرد ديگر متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مقاربت دردناک كه با سوزش، خارش یا تنگی ايجادكننده درد همراه است.
- دخول دشوار یا غیرممکن
- درد جنسی طولانی‌مدت با علت شناخته‌شده يا بدون دليل شناخته‌شده
- درد در هنگام استفاده از تامپون
- درد در هنگام معاينه زنانه
- اسپاسم عضلانی عمومی یا توقف تنفس طی مقاربت
واژینیسموس مانع از ارضای جنسی در فرد نمی‌گردد. بااین‌حال، علائم ممکن است منجر به ایجاد اضطراب در مورد مقاربت جنسی و ایجاد تمایل به اجتناب از رابطه جنسی يا دخول واژنی گردد.
تشخیص
تشخیص واژینیسموس یک فرایند پیچیده است و ممکن است نيازمند مراجعه به یک یا چند متخصص، ازجمله متخصص زنان، درمان‌گران جنسی، روان‌پزشکان و مشاوران باشد. ارزیابی فیزیکی اين اختلال شامل دريافت یک تاریخچه پزشکی و آزمايش لگن است.
در برخی موارد يك معاينه واژينال به‌منظور رد كردن علل فیزیکی واژینیسموس، مانند آسیب، عفونت و یا اعصاب فوق حساس در دهانه واژن (واژن تحريك پذير) ضروری است. این معاينات لزوماً در اولین مراجعه بیمار انجام نمی‌شود و بهتر است تا زمانی كه بيمار احساس آمادگی و راحتی دارد، به تعويق انداخته شود. حصول اطمينان از درمان هرگونه علت زمینه‌ای درد در فرایند تشخیصی واژینیسموس حیاتی است، زیرا اين اختلال به‌طور معمول از طریق فرایند حذف علل مختلف تشخيص داده می‌شود.
درمان واژینیسموس
جراحی موجب درمان واژینیسموس نمی‌شود و حتی ممکن است موجب تشديد اين اختلال گردد. علاوه بر این، عدم درمان این بیماری نيز می‌تواند به تشديد آن منجر گشته و موجب افزايش دوره زمانی و نيز بالا بردن شدت انقباض عضله پوبوكوكسيژنوس گردد. خبر خوب این است که واژینیسموس تقریباً ۹۹٪ قابل‌درمان است.
درمان واژینیسموس معمولاً شامل ترکیبی از موارد زير است:
تمرینات ورزشی کنترل عضلات كف لگن (کگل)
تمرینات ورزشی عضلات کف لگن شامل تمرينات انقباض و شل كردن عضلات (تمرینات كگل) به‌منظور بهبود کنترل عضلات کف لگن است. زنان مبتلا به واژینیسموس می‌توانند در حریم خصوصی خانه خود تمرینات را انجام دهند تا نحوه كنترل و شل كردن عضلات اطراف واژن را فرابگیرند. در ابتدا، تمرينات كگل را با منقبض كردن همان عضلاتی كه به‌منظور توقف جریان ادرار در هنگام ادرار مورداستفاده قرار می‌گیرند، آغاز كنيد.
- عضلات را منقبض كنيد.
- عضلات را به مد ۲ تا ۱۰ ثانیه در حالت انقباض نگه‌دارید.
- عضلات را شل کنید.
تمرينات كگل را هر بار ۲۰ مرتبه تكرار كنيد. بیمار می‌تواند تمرينات را به تعداد دلخواه در طول روز انجام دهد.
بوتاکس
در موارد شديد واژينيسموس، بوتاكس داخل واژنی از طريق بی‌حسی انجام می‌شود و به نظر می‌رسد در پيشگيری از انقباضات عضلانی غيرارادی مفيد باشد. این كار موجب كشش عضلات حتی قبل از تأثیرگذاری بوتاكس می‌شود.
بیماران انبساط عضلات را به‌طور مداوم انجام می‌دهند که با گذشت زمان و تمرین ساده‌تر انجام می‌گیرد. بوتاکس به شل نگه‌داشتن عضلات كمك می‌کند. دوام بوتاكس به مدت ۴ ماه است و در طول اين مدت عضلات دچار اسپاسم نشده و عضلات انبساط دهنده به كشش عضلات تا حدی كه امكان مقاربت جنسی فراهم گردد، كمك می‌کنند.
بيوفيدبك يا بازخوراند زيستي
برای زنان مبتلا به واژینیسموس خفیف‌تر، بازخوراند زیستی می‌تواند در فراگيری چگونگی كم كردن فشار كف لگن به آن‌ها كم كند. این فرآیند شامل قرار دادن يك حس‌گر در واژن است به‌طوری‌که بيمار می‌تواند از زمان انقباض و شل شدن عضلات كف لگن آگاه شود. اين درمان بر اين ايده استوار است كه بيمار در نهایت قادر خواهد بود كه عضلات را در حالت شل نگه دارد.
آموزش و مشاوره
اطلاعاتی در مورد آناتومی جنسی و چرخه واكنش جنسی ارائه‌شده و به بیماران کمک می‌کند تا درک صحیحی از درد و فرآيندهای در حال انجام در بدن خود داشته باشند.
تمرینات عاطفی
تمرینات عاطفی امكان شناسایی، بیان و برطرف ساختن عوامل عاطفی دخيل در ايجاد واژينيسموس را فراهم می‌سازد.
