مراقب دندان‌هايتان باشيد تا آنها هم مراقب شما باشند
نویسنده: مریم همتی
مثبت زندگی: مسواک‌زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه نزد دندانپزشک نه‌تنها دندانها و لثه‌ها را سالم نگه می‌دارد، بلکه بر سلامت کلی بدن فرد هم موثر است. متقابلا پيامدهاي ناخواسته رعايت نكردن بهداشت دهان و دندان هم به دهان و دندان محدود نمي‌ماند و ممكن است همه اندام‌هاي بدن را تحت‌تاثير قرار دهد. افرادي كه از زمان كودكي به ژنژويت (التهاب مزمن لثه) مزمن مبتلا شده‌اند بايد مرتب از نخ دندان و مسواك استفاده كنند تا از اين 14 بيماري كه پيامد عدم رعايت بهداشت دهان و دندان است، در امان باشند.
1- بيماريهاي قلبي
شامل وضعيت‌هايي مانند بيماريهاي عروق كرونر قلب، بيماريهاي مادرزادي قلب، حمله و سكته قلبي و تحليل تدريجي ماهيچه‌هاي قلب
2- مسدود شدن سرخرگ‌ها
در اين بيماري پلاك‌هايي روي ديواره دروني سرخرگ پديد مي‌آيد. پلاك‌هاي سرخرگ ممكن است باعث كاهش جريان خون يا حتي انسداد رگ و قطع جريان شود.
3- سكته مغزي
توقف جريان خون در مغز كه باعث مي‌شود سلول‌هاي بافت مغز بميرند.
4- از بين رفتن دندان
از بين رفتن دندان به دليل بيماريهاي لثه و پوسيدگي دندان. بيماري لثه از شكل شايع و جزيي ژنژويت تا اشكال جديدي‌تر پريودونتيت را دربرمي‌گيرد. اين بيماري مهم‌ترين علت از دست دادن دندانها در بزرگسالان است.
5- بيماريهاي تنفسي
شامل بيماري‌هايي است كه به ريه آسيب مي‌رسانند مثل تنگي نفس، بيماريهاي ريوي مزمن، عفونت‌ها، سرطان ريه و بسياري از بيماريهاي تنفسي ديگر.
6- بيماريهاي شديد لثه
عفونتي كه بافت‌ها و استخوان پيرامون دندانها و بافت‌هاي حفاظت‌كننده از آنها را مبتلا مي‌كند.
7- آنژين لودويگ
يك نوع عفونت باكتريايي مربوط به كف دهان است. اين عفونت فضاهاي زير چانه‌ای، زير زباني و زير فكي را درگير مي‌كند.
8- آندوكارديت
آندوكارديت عبارت است از يك عفونت غيرمسري كه عضله قلب، دريچه‌هاي قلب و آندوكارديوم (پوشش داخلي حفرات يا دريچه‌هاي قلب) را درگير مي‌كند.
9- آبسه مغز
آبسه مغز عبارت از تجمع يك توده از سلول‌هاي ايمني، چرك و ساير محصولات باكتري‌ها يا قارچ‌ها در قسمتي از مغز است. اين عفونت از طريق خون به مغز مي‌رسد.
10- التهاب مدياستن
نوعي التهاب در ميان‌پرده (قاسم‌الصدر) است. اين بخش از بدن شامل قلب، رگ‌هاي بزرگ خوني، ناي، مري، غده تيموس، گره‌هاي لنفاوي و بافت همبندي است.
11- استئوميليتيس استخوان فك
عفونت حاد يا مزمن استخوان‌هاي آرواره
12- سلوليت صورت
سلوليت صورت عبارت از يک عفونت باكتريايي غيرمسري در بافت همبند زير پوست صورت است.
13- پنوموني (ذات‌الريه)
نوعي التهاب ريه است كه باعث مي‌شود مايع‌‌ها، كيسه‌هاي هوايي را پر كنند.
14- سپسيس
سپسيس، پاسخ بدن به عفونتى است كه در سراسر بافت‌هاى بدن و خون منتشر شده است. بدن پاسخ التهابى گسترده‌اى را به عفونت اعمال مى‌كند كه مى‌تواند به سرعت و به طور غيرقابل كنترل به گردش درآيد و حتى صدمه بيشترى را سبب شود. اين بيماري از جريان خون در اندام‌هاي حياتي و مهم جلوگيري مي‌كند.
چنانچه کسي به مدت ۲۴ساعت مسواک نزند و نخ دندان نکشد، با تجمع موادغذايي روي لثه و دندانها و تجمع باکتري‌ها روي اين مواد غذايي، التهاب خفيفي در لثه ايجاد مي‌شود که «ژنژيويت» ناميده مي‌شود که سرآغاز بيماريهاي لثه است و با ادامه‌دار شدن رعايت نكردن بهداشت دهان، پيشرفت کرده و باعث ايجاد بيماريهاي مزمن لثه‌ای مي‌شود
حقايقي درباره عوارض بيماري لثه
- احتمال ابتلاي افراد به بيماريهاي قلبي‌‌عروقي در افراد با بهداشت دهاني ضعيف و جرم دنداني زياد، دوبرابر بيش از ديگران است.
- بر اساس بررسي‌هاي انجام‌شده، 25 درصد بيماران سکته کرده، عفونت دنداني قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌اند.
- افزايش شيوع و شدت بيماريهاي لثه‌ای در بيماران ديابتي منجر به آن شده است که بيماريهاي دهاني به‌عنوان ششمين عارضه ديابت مطرح شوند.
- اگر کسي به‌طور همزمان هم ديابت و هم بيماري لثه‌ای داشته باشد، کنترل قند خونش نسبت به فرد ديابتي دشوارتر است که بيماري لثه‌ای ندارد. از طرف ديگرخود بيماري ديابت هم مي‌تواند موجب تشديد بيماري لثه شود.
- عفونت خوني ناشي از بيماري لثه مي‌تواند به پس زدن ايمپلنت مصنوعي كمك كند و مفصل تعويضي را ازكار بيندازد.
- زناني كه بيماري لثه دارند احتمال زايمان زودرس در آنها دوبرابر ساير زنان است.
راهكارهايي براي مقابله با بيماري لثه
- مسواك‌زدن به طور مرتب و كامل و استفاده از نخ دندان اولين اقدام دفاعي در مقابله با بيماري لثه است.
- تغذيه مناسب عاري از تنقلات و نوشيدني‌هاي قندي راه ديگر مقابله با اين بيماري است.
- اسيد موجود در برخي نوشيدني‌هاي گازدار مي‌تواند به دندان و لثه آسيب برساند.
- مصرف روزانه پنج وعده سبز و ميوه‌هاي پر الياف به سلامت دهان و دندان كمك مي‌كند.
- والدين به ويژه كساني كه بيماري لثه دارند نبايد با كودكان از يك ظرف غذا بخورند يا آب بنوشند. حتي عمل ساده فوت كردن به غذا براي خنك كردن آن مي‌تواند باكتري‌هاي دهان را از والدين به كودك منتقل كند.
- مصرف آب حاوي فلورايد و استفاده از خميردندان حاوي فلورايد نيز اهميت دارد.
- مصرف آب بطري افراد را از يكي از بهترين منابع براي پيشگيري از پوسيدگي دندان محروم مي‌كند.
- مصرف نكردن دخانيات و مشروبات الكلي نيز نقش مهمي دارد. سيگاري‌ها هفت برابر غيرسيگاري‌ها به بيماري لثه مبتلا مي‌شوند.
- مراجعه مرتب به دندانپزشك مي‌تواند به تشخيص و درمان زودهنگام بيماريهاي دهان و دندان كمك كند.
4 غذاي مفيد براي سلامت دهان و دندان
هنگامي که مسواک در دسترس شما نيست يا امکان استفاده از آن را نداريد مي‌توانيد به کمک برخي موادغذايي دهان و دندان خود را پاک کنيد. برخي موادغذايي چسبناک يا قندي به باکتري‌هاي موجود در دهان کمک مي‌کنند تا اسيد درست کرده و سبب پوسيدگي دندانها شوند. درعوض برخي موادغذايي مي‌توانند مانع اين موضوع شوند. نبايد فراموش کنيم که هيچ‌چيز بهتر از مسواک زدن و نخ کشيدن 20 دقيقه بعد از صرف غذا نيست، اما اگر نتوانستيد مي‌توانيد به موادغذايي زير براي پاکيزه کردن دهانتان تکيه کنيد.
1- سيب، هويج و کرفس
لازم است بدانيد برخي سبزيجات مانند سبزيجات نام برده‌شده به دليل آنکه نياز به جويدن زياد دارند سبب ترشح بزاق شده و دهان را تميز مي‌کنند. مي‌توانيد از انواع سبزيجات براي پاکيزه کردن دهانتان کمک بگيريد البته توجه داشته باشيد ميوه‌هاي اسيدي را انتخاب نکنيد زيرا مصرف آنها بين دو وعده مي‌تواند به ميناي دندانها آسيب وارد کند.
2- پنير يا شير
اسيد موجود در موادغذايي مي‌تواند به ميناي دندانها آسيب برساند. اين درحالي است که بسياري از مواد لبني اسيدي‌بودن محيط دهان را خنثي مي‌کنند. نوشيدن يک ليوان شير يا خوردن يک تکه پنير نه‌تنها گرسنگي را رفع مي‌کند بلکه قند موجود در آنها سبب پوسيدگي دندانها هم نمي‌شود.
3- پياز خام
مي‌توانيد همراه با غذاي خود يک تکه پياز هم بخوريد. تحقيقات انجام‌شده نشان داده است پياز خام ترکيبات آنتي‌باکتريال قوي دارد و مي‌تواند چهار نوع از باکتري‌هاي مسبب بروز پوسيدگي‌هاي دنداني و بيماريهاي لثه را نابود کند.
4- آب
شستن دهان با آب خود مي‌تواند سبب پاکيزگي دهان شود. زماني که شما در دهان خود آب مي‌گردانيد در واقع باکتري‌ها را شسته و به بيرون مي‌ريزيد. اگر مي‌خواهيد وزن کم کنيد نيز نوشيدن آب راه‌حل خوبي است. توصيه مي‌کنيم بين وعده‌هاي غذايي يک يا دو ليوان آب بنوشيد تا هم دهانتان پاکيزه شود و هم معده‌تان پر شود.
چه کساني در معرض خطر هستند
خانم‌هاي يائسه
تغييرات هورموني در دوران يائسگي، شانس ابتلا به بيماريهاي لثه را افزايش مي‌دهد. در عين حال پوکي استخوان که به دنبال کاهش هورمون‌ها در بدن رخ مي‌دهد، ممکن است استخوان فک را نيز درگير کرده و باعث تحليل استخوان فک و ايجاد بيماريهاي لثه و لقي دندانها شود.
خانم‌هاي باردار
اگر قصد بارداري داريد، قبل از آن با مراجعه به دندانپزشک از سلامت لثه‌هايتان مطمئن شويد. پزشکان مي‌گويند اگر مادر بارداري بيماري لثه داشته باشد، شانس زايمان زودرس و به دنيا آوردن کودک کم‌وزن در او بيشتر است.
سيگاري‌ها: سيگار کشيدن شانس ابتلا به بيماريهاي لثه‌ای را افزايش مي‌دهد و بدتر از آن تغيير رنگ‌هاي شديد و بدرنگ روي دندانها ايجاد مي‌کند. سيگار دشمن اصلي دهان و دندان سالم است.
