علائم بیشفعالی در بزرگسالان و راههای درمان این اختلال
مثبت زندگی: بیشفعالی در بزرگسالان. بله! درست خواندهاید. اگر تا امروز تصور میکردید که فقط کودکان اسیر بیشفعالی میشوند از امروز باید جور دیگری فکر کنید.
علائم بیش فعالی در بزرگسالان معمولاً از دوران کودکی آغاز میشود و تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند. اما خب چون در کودکی این اختلال تششخیص داده نشده و بالطبع درمانی هم برایش در نظر گرفته نشده، فرد با همان اختلل بزرگ شده و نتیجهاش شده همان که در ابتداگفتیم: بیشفعالی در بزرگسالان! همراه مثبت زندگی باشید تا در این مقاله همه چیز را درباره بیفعالی در بزرگسالان برایتان روایت کنیم.
تعریف اختلال کمتوجهی بیش فعالی (ADHD)
اختلال بیش فعالی نوعی اختلال روانی است که شامل ترکیبی از مشکلات مداوم از قبیل اختلال نقص توجه، بیش فعالی و رفتار مداخلهای است. این اختلال میتواند به روابط ناپایدار، عملکرد ضعیف، اعتماد به نفس پایین و دیگر مشکلات منجر شود. حدود ۴ تا ۵ درصد از بزرگسالان در آمریکا به این اختلال مبتلا هستند. البته تعداد کمی از افراد، این اختلال در آنها تشخیص داده میشود و تحت درمان قرار میگیرند.
چه کسانی به بیش فعالی بزرگسالان دچار میشوند؟
اول بگوییم که زنان و مردان به طور مساوی در بزرگسالی اسیر بیشفعالی میشوند. نکته بعد اینکه کسی که در کودکی بیشفعالی داشته، در بزرگسالی هم آن را تجربه میکند. حالا یا در کودکی این اختلال تشخیص داده نشده یا اینکه دوره درمان کامل نشده و فرد با اختالا رشد کرده است.
علائم و نشانههای بیش فعالی بزرگسالان
مبتلایان به بیش فعالی در بزرگسالی انجامدادن کارهای زیر برایشان سخت است:
تمرکزکردن؛
دنبالکردن دستورالعملها؛
بهخاطرسپردن اطلاعات؛
سازماندهی وظایف.
وقتی فرد بزرگسال، این علائم را داشته باشد در زندگی روزمره دچار مشکل میشود. در خانه و مدرسه، در محل کار و حتی هنگام ارتباط برقرار کردن با همسر مشکلات از رخ نشان میدهند و تأثیرات منفی این علائم آزرده دهنده زندگی فرد بیشفعال را تلخ میکند.
چه سختیها و چالشهایی متوجه بزرگسالان بیش فعال است؟
اضطراب؛
بیانگیزگی؛
مشکل در کنترل خشم؛
خستگی مزمن؛
اعتیاد و مصرف مواد؛
تأخیر و فراموشی مزمن؛
افسردگی؛
مشکل در تمرکزکردن هنگام مطالعه؛
تحمل پایین در برابر ناامیدیها؛
اعتمادبهنفس کم؛
نوسانات خلقی؛
مهارتهای ضعیف در سازماندهی؛
به تعویقانداختن کارها (فردافکن یا تعلل)؛
مشکلاتی در برقراری ارتباط.
علائم همه بیش فعالان بزرگسال شبیه به هم است؟
پاسخ منفی است! بعضی از مبتلایان به این اختلال ممکن است منزوی و جامعهگریز و ضداجتماعی باشند، درحالیکه برخی دیگر بسیار اجتماعی هستند و روابط متعددی دارند. این یعنی با یک دنیای متفاوت در بیشفعالان بزرگسال روبهرو هستیم.
از طرف دیگر ممکن است یک بیش فعال بزرگسال، بتواند در موضوع مورد علاقهاش تمرکز کند یا برای برخی کارهای خاص و مورد علاقه، انگیزه و اشتیاق داشته باشد اما بیشفعال بزرگسال دیگر این توانایی را ندارد. به عبارت دیگر برخی از افراد بهدنبال انگیزه و عامل تحریک میگردند، ولی بعضی از افراد از آن نیز اجتناب میکنند.
مشکلاتی در مدرسه
افراد مبتلا به این اختلال در مدرسه با مشکلات زیر روبهرو هستند:
از مدرسه اخراج شدهاند.
عملکرد خوبی در مدرسه نداشتند و معمولا بسیار کمتر از آنچه که از آنها توقع داشتند، به موفقیت دست مییافتند.
مجبور میشدند یک پایه را تکرار کنند.
تاثیر بیش فعالی بر روابط زناشویی
بیش فعالی در بزرگسالی ممکن است بر روابط زناشویی تاثیراتی بگذارد. به همین منظور الگوهای هماهنگ کننده روابط در این زمینه ارائه میشود که در آن یک یا چند زوج در آن شرکت داشته و مدیریت میشوند.
زوجین در این روش از مسائلی که با آنها روبرو هستند، آگاه شده و درمان میشوند.
بیمیلی جنسی یا پر میلی جنسی، تنوع طلبی و … از ویژگیهای بیشفعالی در بزرگسالی است که بر روابط زناشویی تاثیر میگذارد. این افراد چالشهای زیر را در زندگی زناشویی خود بارها و بارها به چشم دیدهاند:
مشکلات زناشویی بیشتری دارند.
روابطشان با مشکل مواجه میشود و جدا میشوند.
ازدواجهای متعددی دارند.
مشکلاتی در محل کار
همه ما زمان زیادی را در محل کارمان هستیم. اما میدانید افراد بزرگسال بیشفعال چه مشکلاتی را در محل کار تجربه میکنند؟
زیاد شغل خود را تغییر میدهند و عملکرد ضعیفی در محیط کار دارند.
از شغل خود غالبا راضی نیستند و به موفقیتهای کمتری در این زمینه میرسند.
مشکلاتی در زندگی روزمره
زندگی روزمره یعنی زندگی اجتماعی. حالا ممکن است این زندگی در خیابان باشد یا در دانشگاه. بیشفعالان بزرگسال این مشکلات را در زندگی روزمره خود تجربه میکنند.
پول کمتری دارند.
الکل یا مواد مخدر مصرف میکنند
بیشتر تصادف میکنند.
سیگار میکشند.
با مشکلات روانی نظیر افسردگی و اضطراب دستوپنجه نرم میکنند.
بیش فعالی بزرگسالان چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص این اختلال به روانپزشکی مراجعه کنید که در زمینهی درمان و تشخیص بیش فعالی بزرگسالان تجربه داشته باشد. پزشک ممکن است:
از شما درخواست کند که یک تست فیزیکی بدهید تا اطمینان حاصل کند که سایر مشکلات پزشکی، باعث ایجاد علائم بیش فعالی نشده باشد.
چند آزمایش خون تجویز کند.
آزمایشهای روانشناسی را توصیه کند.
از شما سؤالاتی در مورد سوابق پزشکیتان بپرسد.
درحالیکه متخصصان، سن خاصی برای تشخیص اولین علائم بیش فعالی بزرگسالان تعیین نمیکنند، ولی در این نکته با هم توافق دارند که در بزرگسالی، این اختلال، ناگهانی بهوجود نمیآید. به همین دلیل است که معمولا پزشکان از شما در مورد رفتارها و هر علائمی که در کودکی داشتهاید سؤالاتی میپرسند.
مثلا شاید از شما بپرسند که در کودکی درستان چطور بوده؟ تا به حال از مدرسه اخراج شدهاید؟
این پرسشها یعنی همهچیز ریشه در کودکی شما داشته و از آن غافل بودهاید.
بیشفعالی بزرگسالان چطور درمان میشود؟
اگر پزشکتان تشخیص دهد که به این اختلال مبتلا هستید، باید با همکاری هم، یک برنامهی درمانی که مخصوص خود شماست، طراحی کنید.
این برنامههای درمانی ممکن است شامل دارو، جلسات درمانی، یادگیری بیشتر در مورد اختلال و برخورداری از حمایت خانواده باشد.
داروهای درمان بیش فعالی بزرگسالان
داروهای محرک
معمولاً برای بزرگسالانی که به اختلال بیش فعالی مبتلا هستند، داروهای محرک تجویز میشود. تحقیقات نشان میدهد که دوسوم از بزرگسالانی که اختلال بیش فعالی دارند، با کمک داروهای محرک، بهبودی قابل توجهی در علائم خود پیدا میکنند.
نمونههایی از داروهای محرک عبارت است از:
دکس متیل فنیدات (Dexmethylphenidate)؛
دگزامفتامین (Dextroamphetamine) و آمفتامین؛
دکسترو آمفتامین (Dextroamphetamine)؛
لیز دگزامفتامین (Lisdexamfetamine)؛
متیل فنیدات (Methylphenidate).
البته این داروهای محرک همیشه ایدهآل نیستند. چرا؟
چون این داروها عوارض دارند. چه عوارضی؟ همراه ما باشید.
سختبودن زمانبندی قرصها: اگر مبتلایان تصمیم بگیرند که شبها مصرف قرص را قطع کنند، ممکن است نتوانند در انجام کارهای منزل برای مثال پرداخت قبضها یا کمک به بچهها برای انجام تکالیف یا رانندگی، تمرکز کنند. هر چقدر دیرتر این دارو را مصرف کنند، برای مصرف الکل وسوسه میشوند تا به آرامش برسند.
اعتیادآوربودن: محرکها جزء مواد دارویی کنترلشده هستند؛ به این معنا که ممکن است مورد سوء استفاده قرار بگیرند. بعضی از مبتلایان به بیش فعالی، مشکلاتی با سوء مصرف دارو پیدا میکنند یا ممکن است در گذشته چنین مشکلی داشته باشند.
فراموشکردن مصرف: انواع داروهای محرک با تأثیر کوتاهمدت اگر جایگزین داروهای قویتر و بلندمدت شوند، خیلی زود اثر خود را از دست میدهند و از آنجایی که بعضی از مبتلایان به بیش فعالی دچار فراموشی میشوند، ممکن است مصرف چندبارهی آنها را در طول روز فراموش کنند.
داروهای غیرمحرک
پزشکان ممکن است داروهای غیرمحرک نیز برای بیش فعالی تجویز کنند. ممکن است این داروها به تنهایی یا همراه با داروهای محرک، تجویز شوند. این داروها عبارت است از:
اتوموکستین (Atomoxetine)؛
گوانفاسین (Guanfacine)؛
کلونیدین (Clonidine).جلسات درمانی و درمانهای رفتاریبرنامههای درمانی شما ممکن است به غیر از دارو شامل موارد زیر باشد:
کارهاییکه برای مدیریت بیش فعالی میتوانید انجام دهید
با انجام کارهای زیر خودتان میتوانید تاحدی اختلال بیش فعالی را کنترل کنید و زندگی عادی و دور از هر مشکلی داشته باشید:
۱. داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک مصرف کنید
اگر هر نوع دارویی برای اختلال شما یا سایر اختلالاتی که با آنها مواجهاید، توسط پزشک مجرب تجویز شده است، درست طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر یک بار خوردن دارو را فراموش کردید، دفعهی بعد برای جبران این دفعه، دوز دارو را دو برابر نکنید. اگر متوجه عوارض جانبی یا هر مشکل دیگری شدید، در اولین فرصت آن را با پزشک خود درمیان بگذارید.
۲. برنامهریزی کنید
فهرستی از کارهای روزانهی خود را یادداشت کنید و البته توجه کنید که فهرستی معقول و منطقی باشد. تلاش کنید که تکتک این وظایف را به انجام برسانید. از دفترهای برنامهریزی روزانه استفاده کنید، برای خودتان یادداشت بگذارید و ساعت زنگدار را تنظیم کنید تا درصورت لزوم، ساعت انجام وظایف مختلف را به شما یادآوری کند.
۳. به آرامی نفس بکشید
اگر به انجام کارهایی گرایش دارید که بعدا پشیمانی به دنبال خواهد داشت، برای مثال قطعکردن حرف دیگران یا رفتارهای پرخاشگرانه با دیگران، این برانگیزش را با متوقفکردن آن، کنترل کنید. به این ترتیب که قبل از هر واکنشی، درحالیکه بهآرامی نفس میکشید، تا ده بشمارید. این رفتارهای ناگهانی معمولا با این تکنیک به همان سرعت که ایجاد میشوند، اشتیاق برای انجام آنها از بین میرود.
۴. عوامل حواسپرتی را حذف کنید
اگر در اطرافتان عواملی وجود دارد که حواستان را پرت میکند، برای مثال صدای بلند موسیقی یا روشنبودن تلویزیون؛ این عوامل را حذف کنید یا از هدفون استفاده کنید. به مکان آرامتری نقل مکان کنید یا از دیگران بخواهید که محیط آرامتری برایتان فراهم کنند.
۵. انرژی اضافهی خود را تخلیه کنید
اگر احساس میکنید که انرژی زیادی دارید و بیقرار هستید، با انجام کارهایی مثل تمرینات ورزشی یا سرگرمی مورد علاقهتان، این انرژی اضافه را تخلیه کنید.
۶. از دیگران کمک بگیرید
همهی ما گهگاهی به کمکگرفتن از دیگران نیاز پیدا میکنیم و مهم است که از درخواست کمک از دیگران، نترسیم. اگر تفکرات و رفتارهای مخرب دارید، از یک مشاور کمک بخواهید. این افراد، ایدهها و روشهایی ارائه میکنند که با کمک آنها میتوانید این رفتار و افکار مخرب را کنترل کنید.
مشاوره روانشناسی
مشاوره برای بیش فعالی بزرگسالان معمولا شامل مشاوره روانشناختی (روان درمانی)، آموزش در مورد اختلال و مهارتهای یادگیری برای کمک به موفقیت فرد است.
درمان بیشفعالی در بزرگسالی با داروهای گیاهی
برای درمان بیش فعالی در بزرگسالی، در کنار دارو درمانی و مشاورههای روان درمانی میتوان از داروهای گیاهی و درمانهای خانگی هم استفاده کرد.
برخی از این درمانهای خانگی عبارتند از:
مصرف امگا ۳
برخی مطالعات نشان دادهاند که استفاده از اسیدهای چرب امگا ۳ میتواند باعث بهبود اختلال نقص توجه، بیش فعالی و افسردگی شود. در بررسی این مطالعات، محققان دریافتند هنگامی که بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی از مکملهایی مانند امگا ۳ برای افزایش سطح اسیدهای چرب ضروری استفاده میکنند، روند بهبود مناسبی دارند.
چای گیاهی
مصرف برخی دمنوشهای گیاهی مانند چای بابونه و نعنا باعث بهبود و آرامش فرد میشود.
جنسینگ
این گیاه دارویی چینی در درمان بیشفعالی در بزرگسالی موثر است.مصرف گیاه جنسینگ باعث کاهش استرس و اضطراب در بیماران بیشفعال میشود.
جو دوسر
مصرف جو دو سر در بیمارانی که مبتلا به ببشفعالی در بزرگسالی هستند سبب کاهش بیقراری و اضطراب شده و عصاره این گیاه باعث افزایش سطح تمرکز در فرد میشود.