تفاوت اعتیاد و وسواس چیست؟

مثبت زندگی: اعتیاد و وسواس گاهی در کنار یکدیگر به کار می‌روند و گاهی اوقات به جای یکدیگر. مثلا به فردی که اسیر وسواس است می‌گویم معتاد و بالعکس! به معتاد می‌گوییم وسواس!

حقیقتش را بخواهید این دو مفهوم اصلاً یکسان نیستند و نقش‌های کاملا متفاوتی دارند. در این مقاله به تعریف این دو مفهوم و بیان تفاوت‌هایشان می‌پردازیم. همراه مثبت زندگی باشید.

اعتیاد چیست؟

اعتیاد یک اصطلاح گسترده است و برای توصیف فرآیندی به کار می‌رود که در آن فرد به ماده یا رفتار اعتیادآور خاصی وابسته می‌شود. برای چه؟ برای اینکه به وسیله آن بتواند با زندگی کنار بیاید.

این وابستگی به قدری برای فرد اهمیت دارد که حاضر است خود و خانواده‌اش را به خاطر آن قربانی کند. برایش هم اهمیت ندارد که با اعتیادش به چه کسانی و یا به چه بخش‌های مهمی از زندگی اش ضربه وارد می‌کند.

وسواس چیست؟

وسواس یک اصطلاح کاملا محدود است و زمانی به کار می‌رود که فرد تمایل شدید برای انجام کاری دارد. کاری که اغلب منجر به انجام یک رفتار می‌شود، اما همیشه هم به انجام رفتار نمی‌انجامد. وسواس‌ها بخش کوچک اما مهمی از فرآیند اعتیاد هستند و بخش مهمی از اختلال وسواس اجباری را تشکیل می‌دهند.

چگونه اعتیاد و وسواس به یکدیگر مرتبط می‌شوند؟

هنگامی که اعتیاد بیشتر می‌شود، میل یا وسواس به استفاده از یک ماده اعتیاد آور مانند الکل یا هروئین، و یا انجام یک رفتار اعتیاد‌آور مانند مانند قمار یا رفتارهای جنسی شروع می‌شود، اما این قضیه شامل فرایند‌های دیگری نیز می‌شود.

دو تفاوت عمده بین اعتیاد و وسواس وجود دارد که عبارتند از :

لذت

وسواس، همانطور که در اختلال وسواس اجباری گفته شود، تجربیات لذت‌بخشی را به همراه ندارد، در حالی که اعتیاد با لذت همراه است. زمانی که افراد مبتلا به اعتیاد از چیزی رنج می‌برند، متمایل به استفاده از این ماده یا انجام رفتار اعتیادآور هستند، زیرا از این اعتیاد انتظاراتی مبتنی بر لذت بخش بودن دارند.

در مقابل، فردی که  وسواس را به عنوان بخشی از اختلال وسواس اجباری تجربه می‌کند، از رفتاری که انجام می دهد، هیچ لذتی نمی‌برد. این رفتار روشی برای مقابله با وسواس فکری است که موجب تسکین او می‌شود.

این موضوع ممکن است کمی گیج کننده باشد، زیرا اغلب  افراد معتاد تصور می کنند که از اعتیاد خود هیچ لذتی نمی برند و فقط برای خلاص شدن  از میل به استفاده از این مواد یا رفتارها، سراغ مواد می‌روند.

این تجربه برای افراد مبتلا به اعتیاد زمانی اتفاق می‌افتد که استفاده از آن ماده یا رفتار را ترک می‌کنند. اگر چه ممکن است رفتار وسواس، اجباری به نظر برسد. چون به خاطر این که حس لذت از بین رفته است؛ اما انگیزه اصلی برای شروع آن لذت جویی بوده است.

واقعیت

یکی دیگر از تمایزهای مهم بین اعتیاد و وسواس به آگاهی فرد از واقعیت مربوط می‌شود. زمانی که افراد دچار اختلال وسواس اجباری هستند، معمولا می‌دانند که وسواس آنها واقعی نیست و بی دلیل رخ می‌دهد. آنها اغلب از انجام چنین رفتارهای غیر منطقی ناراحت هستند اما برای تسکین اضطراب‌شان باز هم آنها را انجام می‌دهند.

در مقابل، افراد مبتلا به اعتیاد، اغلب از غیرمنطقی بودن اقدامات خود بی اطلاع هستند و احساس می‌کنند فقط در حال خوشگذرانی هستند و دیگر جنبه‌های این قضیه برایشان بی‌اهمیت است. این کار اغلب انکار شناخته می‌شود زیرا فرد مبتلا به اعتیاد انکار می‌کند که رفتار او اشتباه است. فرد متوجه این موضوع نمی‌شود تا زمانی که پیامد مهمی مانند طلاق، از دست دادن شغل، تصادف در رانندگی و … پیش بیاید و با واقعیت مواجه شود.

چرا بین این دو اصطلاح سردرگم می‌شویم ؟

اعتیاد و وسواس هر دو اصطلاحی هستند که به زبان روزمره ما وارد شده است. مانند بسیاری از کلمات دیگری که به صورت مشترک استفاده می‌شوند، ممکن است غلط به کار بروند و باعث سوء تفاهم‌های زبانی شوند. این امر سبب سردرگمی برای همه می‌شود، مخصوصا کسانی که از اعتیاد یا وسواس رنج می‌برند. همچنین متخصصانی  که قصد کمک به این معضلات را دارند. اغلب افراد این واژه‌ها را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند بدون اینکه به تمایز بین آنها فکر کنند.

دلایل متعددی وجود دارد که  استفاده از کلمه وسواس در رابطه با رفتارهای اعتیاد آور شروع شده است. در اصل، اصطلاح وسواس ریشه در ایده دسترسی به مراکز وابسته به لذت در مغز افراد مبتلا به اعتیاد دارد. بعدها، اصطلاح وسواس به جای اعتیاد استفاده شد.

به این امید که قوانینی برای درمان افراد مبتلا به اعتیاد اضافه شود و مبتلایان به راحتی تحت پوشش بیمه قرار گیرند.