مثبت زندگی: سردرد تنشی یکی از انواع بسیار شایع سردرد است که در هر سنی ممکن است پدید آید ولی در جوانان و بالغان بیشتر است که با حس درد و کشش در سر، گردن یا کل جمجمه همراه است. اگر این حالت بیش از دو یا چند بار در هفته و ماههای ممتد رخ دهد، اصطلاح مزمن در مورد آن به کار میرود. چنین سردردهایی ممکن است ناشی از درمان نشدن یا برعکس، درمان بیش از حد باشد. مثلا استفاده مستمر از داروهای مسکن بیش از 3 روز در هفته و بهطور مرتب میتواند سردردهای واکنشی و انعکاسی را پدید آورد. این احتمال وجود دارد که این نوع سردرد (یعنی سردردهای تنشی) را با میگرن اشتباه بگیرند یا این دو نوع سردرد همراه هم باشند.
این نوع سردردها معمولا منتشر و شدت آن ملایم تا متوسط است و حسی مانند وجود یک نوار سخت و سفت دور سر را پدید می‌آورد. علت این نوع سردرد به خوبی مشخص نیست. ایجاد انقباض و اسپاسم در عضلات گردن و سر (به دلیل کار با کامپیوتر یا تایپ کردن به مدت طولانی) که باعث نگاه داشتن سر در یک موقعیت ثابت به صورت مستمر می‌شود و همچنین کارهای ظریف با دست‌ها مانند کار با میکروسکوپ، از عوامل تشدید کننده آن است.
روش درمان آن هم ایجاد تعادل بین عادت‌های بیمار برای کاهش تنش و ایجاد آرامش و ریلکس بودن است و به ندرت، مصرف دارو هم تجویز می‌شود. سایر عوامل تشدیدکننده سردردهای تنشی عبارتند از: مصرف الکل، کافئین زیاد یا قطع ناگهانی آن، استعمال زیاد سیگار، سرماخوردگی و آنفلوانزا، ناراحتیهای دندان و اختلالات فک مانند دندان قروچه و بسته نشدن صحیح و کامل دندانها، خستگی زیاد، بیخوابی یا پرخوابی فراوان و مستمر، احتقان بینی و سینوسها به دلیل عفونت یا آلرژی و عاداتی مانند خم کردن مکرر گردن به عقب و اطراف به قصد رفع خستگی! یا نوعی تیک و عادت مرضی طولانی. درد ممکن است از نیم ساعت تا یک هفته طول بکشد و با عوامل یادشده تشدید شود. این نوع سردرد معمولا با تهوع و استفراغ همراه نیست.
بیماران برای تسکین این نوع سردرد، معمولا از مالش و ماساژ گردن، شقیقهها یا دور سر استفاده میکنند. این نوع دردها اگر بیش از پانزده روز در یک ماه تکرار شوند، مزمن و اگر کمتر از پانزده روز در یک ماه رخ دهند، دورهای نامیده میشوند که آمادگی تبدیل به نوع مزمن را دارند. گاهی تشخیص این نوع سردرد از میگرن مشکل است منتهی معمولا علائم چشمی مانند تاری دید و دیدن رنگ و ستاره و امثال آن در سردردهای تنشی وجود ندارد، تهوع و استفراغ هم معمولا نیست. علائم یک‌طرفه کم قدرت یا اختلال حسی در یک سمت بدن یا اختلال تکلم وجود ندارد و برخلاف میگرن که با فعالیت فیزیکی تشدید می‌شود، در اینجا فعالیت فیزیکی، تاثیر آن‌چنانی در تشدید سردرد ندارد. گاهی ازدیاد حساسیت به نور و صدا در این نوع سردردها دیده می‌شود، ولی شایع نیست.
این بیماران معمولا در معاینه مغز و اعصاب علائم خاصی ندارند ولی گاهی نقاط حساس به درد در جمجمه یا گردن وجود دارد. چنانچه در معاینه، علائم غیرعادی مشاهده شود یا سردرد مستمر، طولانی و بدون پاسخ کافی به درمانهای متداول باشد، ممکن است به انجام تستهای تشخیصی و اختصاصی نیاز باشد.
در بخش آخر که درمان سردردهای تنشی را بیان میکنیم، یادآور می‌شویم که درمان این نوع سردردها، بیشتر بر تغییر شیوه زندگی و پرهیز از عوامل مستعد کننده (که به تجربه خود بیمار آنها را خیلی خوب میشناسد ولی توجه نمیکند)، متمرکز است. تغییر نوع و شکل سردرد در یک بیمار خاص، ممکن است علامت مهمی باشد و فرد باید توسط پزشک مغز و اعصاب معاینه و وضعیت او بررسی شود.
بهتر است بیمار برای خود یک برنامه مدون کتبی ایجاد کند و در آن هر بار که سردرد پیدا میکند؛ لحظه آغاز آن، عوامل احتمالی تشدید آن مانند استرس، غذاهای خورده شده و آشامیده شده، ساعت و مدت خواب و دیگر عوامل موثر را یادداشت کند. بررسی و مرور آنها میتواند در یافتن و کنترل عوامل تشدید کننده بیماری بسیار مفید باشد. از بابت تجویز دارو نیز باید گفت در این نوع سردردها؛ شل کنندههای عضله، متوقف کنندههای بازجذب سروتونین، ضدافسردگیها، مسکن و ضدالتهابها به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر میتواند مفید باشد.
تجویز بوتاکس هم میتواند در سردردهای مزمن روزانه موثر باشد منتهی برای این نوع سردرد هنوز تایید نشده است ولی برای برخی انواع میگرن تایید شده است.
روشهای درمانی جنبی مانند طب سوزنی، ذن، مدیتیشن، هومیوتراپی، تغذیه درمانی، طب سنتی و دیگر شیوههای مانند آن هم مطرح است ولی هیچ‌کدام مورد تایید محافل علمی آکادمیک نیست.
عوارض خود بیماری آن‌چنان قابل ذکر نیست، ولی گاهی مصرف بی‌رویه مسکنها یا احتمالا مخدرها به قصد تسکین میتواند عوارض خاص خود را داشته باشد. روی هم رفته با تشخیص صحیح و درمان درست و همکاری بیمار و با رعایت موارد یاد شده، بعید است بیمار از شر سردردهای تنشی رها نشود.
