مثبت زندگی: در یک جمله بیولوژی رابطه جنسی بسیار ساده به نظر می‌رسد. اسپرم از آلت تناسلی مرد خارج شده، وارد واژن میشود و به سمت تخمک شنا می‌کند تا آن را بارور سازد. اما این مسئله به این سادگی‌ها نیست. طی سالها تحقیق درک علمی نسبت به بدن انسان و اتفاقات مهمی که در آن می‌افتد بیشتر شده است، با این حال هنوز بسیاری از ما اعتقادات اشتباهی در مورد برخی مسائل از جمله اسپرم داریم. در ادامه به چند مورد از رایج‌ترین اعتقادات اشتباه مربوط به اسپرم اشاره میشود.
اعتقاد اشتباه: اسپرم‌ها مانند یک شناگر المپیک شنا می‌کنند
یکی از اعتقادات رایج این است که میلیون‌ها اسپرم با یکدیگر شنا کرده و رقابت می‌کنند تا اینکه یکی از آنها به داخل تخمک نفوذ می‌کند. این اعتقاد درست نیست.
اول اینکه اسپرم شنا نمی‌کند. توانایی حرکتی اسپرم به سه شکل زیر تقسیم میشود:
- حرکت پیشرونده : اسپرم فعالانه در راستای یک خط صاف یا دایره بزرگ حرکت می‌کند.
- حرکت غیر پیشرونده : هر الگوی حرکتی دیگری به جز حرکت به سمت جلو
- عدم حرکت اسپرم
حرکت اسپرم بیشتر شبیه به نوعی مانور نظامی چالش برانگیز است و نه یک مسابقه استاندارد. حتی پس از آن هم اسپرم در دستگاه تناسلی زن نیاز به کمی پیشروی دارد تا این اطمینان حاصل شود که به خط پایان رسیده است. در حقیقت بیشتر این حرکات به وسیله عضلات رحم انجام میشود. عضلات رحم اسپرم را در راستای لوله‌های فالوپی به سمت تخمک حرکت می‌دهند.
اعتقاد اشتباه: هر چه اسپرم ضخیم‌‌تر باشد، قدرت باروری بیشتری دارد
اسپرم ضخیم تر به معنای قدرتمندتر بودن آن اسپرم نیست. معمولا ضخیم بودن اسپرم به معنای بالا بودن غلظت اسپرم یا کنار هم قرار گرفتن چند اسپرم غیر عادی در کنار هم است. با این حال این اسپرم‌ها برای زنده ماندن همچنان نیاز به کمک سیستم تولید مثل زنانه دارند.
زمانی که اسپرم وارد واژن میشود، با مخاط دهانه رحم تماس پیدا می‌کنند. مخاط دهانه رحم دو کار انجام می‌دهد:
- محافطت از اسپرم در مقابل حالت اسیدی واژن
- اسپرم‌هایی که شکل و حرکت آنها مانع واکنش تخمک میشود
اعتقاد اشتباه در مورد اسپرم: اسپرم مدت کوتاهی بعد از آزاد شدن زنده می‌ماند
همیشه اینطور نیست. عمر اسپرم در هوای آزاد واقعا چقدر است؟ دوره زنده ماندن اسپرم به محلی بستگی دارد که اسپرم بعد از نعوظ خارج شده است. اسپرم اگر بعد از نعوظ وارد واژن شود تا 5 روز زنده می‌ماند. این مدت زنده ماندن به دلیل تاثیر محافظتی مخاط دهانه رحم است.
اما اگر اسپرم در وضعیتی قرار بگیرد که خشک شود، مطمئنا می‌میرد. اسپرم اگر بعد از نعوظ روی یک سطح سرد و خشک قرار بگیرد، بعد از چند دقیقه می‌میرد، به ندرت پیش می‌آید در این حالت هم اسپرم تا 30 دقیقه زنده بماند. اگر اسپرم وارد آب داغ شود سریعتر از بین می‌رود که این مسئله به دلیل گرمای آب یا مواد شیمیایی موجود در آب رخ می‌دهد.
اعتقاد اشتباه: لازم است اسپرم مستقیما به تخمک برسد
سفر اسپرم به تخمک یک سفر طولانی است. در زمان برقراری رابطه جنسی، زمانی که اسپرم‌ها از آلت خارج میشود، مستقیما به سمت رحم حرکت نمی‌کنند. در این مرحله برخی اسپرم‌ها به سلول‌های اپیتلیال تخمدان در لوله‌های فالوپی متصل می‌شوند و یا در حفره‌های کوچکی به نام کریپت crypt نگهداری می‌شوند تا اینکه زمان باروری در زمان تخمک گذاری فرا برسد.
اعتقاد اشتباه: مردان در تمام طول عمر خود دارای اسپرم بارور و سالم هستند
یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین باورهای اشتباه در مورد اسپرم‌ها این است که مردان در تمام طول عمر خود اسپرم‌های سالم و بارور دارند، در حالیکه در طول عمر یک فرد تعداد تخمک‌ها و اسپرم‌های سالم محدود است.
تولید اسپرم یا spermatogenesis برای همیشه ادامه دارد، اما کیفیت و توانایی حرکت اسپرم با بالا رفتن سن کم میشود. به علاوه احتمال انتقال بیماری‌های ژنتیکی یا جهش ژنتیکی توسط مردان مسن به فرزندان خود بیشتر است. طبق بررسی‌های انجام شده احتمال انتقال جهش ژنتیکی در سنین بالا از مردان به فرزندان چهار برابر بیشتر از زنان به فرزندانشان رخ می‌دهد. طبق پژوهشی که در این زمینه انجام شد یک ارتباط نزدیک بین سن و سال مرد و احتمال بروز جهش ژنتیکی در فرزند وی وجود دارد (جهشی که در هیچ یک از والدین مشاهده نمی‌شود).
اعتقاد اشتباه: لباس شنای تنگ بر روی تعداد اسپرم‌ها تاثیر می‌گذارد
در بین اکثر مردم تصور بر این است که لباس‌های تنگ تعداد اسپرم‌ها را کاهش می‌دهد، در حالیکه لباس زیر گشاد همه شرایط را برای تولید اسپرم محیا می‌کند. اما در واقع لباس زیر تاثیری بر روی اسپرم‌ها ندارد.
بررسی‌های انجام شده در سال 2016 ارتباطی بین تعداد اسپرم‌ها و نوع لباس زیر پیدا نکرده اند. اما تحقیق در سال 2018 نشان داد مردانی که لباس زیر تنگ می‌پوشند 17 درصد کمتر از سایر مردان اسپرم دارند، با این حال محققان بیان کردند که نتایج تحقیق انجام شده فقط مربوط به تنگ یا گشاد بودن لباس زیر است و در مورد نوع شلوار این افراد و یا الیاف لباس آنها تحقیق کافی انجام نشده است. بدن با آزاد کردن کمی هورمون تحریک کننده تولید فولیکول اسپرم گرمای اضافه بیضه‌ها را جبران می‌کند. بنابراین تفاوت تاثیر لباس زیر گشاد و تنگ زیاد نیست.
اعتقاد اشتباه: هر اسپرمی سالم و ماندگار است
اکثر اسپرم‌ها بنا به دلایلی هرگز به تخمک نمی‌رسند. برای اینکه مردی توانایی بارور شدن داشته باشد، لازم نیست 100 درصد اسپرم‌ها حرکت داشته باشند، تا زمانی که حتی 40 درصد اسپرم‌ها توانایی حرکت دارند، فرد بارور در نظر گرفته میشود. به علاوه از 40 درصد اسپرمی که تحرک دارند، همه توانایی رسیدن به تخمک را ندارند.
شکل اسپرم در توانایی آن برای باروری اهمیت زیادی دارد. داشتن چند سر متعدد، وجود دم عجیب برای اسپرم یا نبود بخشی از اسپرم همه عواملی هستند که بر روی رسیدن اسپرم به تخمک تاثیر می‌گذارند.
به علاوه اسپرم‌های سالم هم همیشه برنده رقابت رسیدن به تخمک نیستند. اسپرم می‌تواند از طریق لوله رحمی عبور کند و وارد مایعات میان بافتی بدن زن شود، مایع میان بافتی مایعی است که اندام‌های داخلی را احاطه کرده است. به این ترتیب اسپرم ممکن است در داخل بدن شناور باشد ولی هرگز بارور نشود.
اعتقاد اشتباه: پیشاب قدرت باردار کردن زن را ندارد
این اعتقاد درست نیست. از لحاظ بیولوژی پیشاب نباید حاوی اسپرم باشد، اما اسپرم باقی مانده در مجرای ادرار urethra – لوله ای که از طریق آن ادرار و مایع منی خارج می‌شوند – ممکن است با این پیشاب مخلوط شود.
مطمئنا اسپرم‌های موجود در پیشاب به اندازه مایع منی نیستند، اما طی تحقیقی که در این زمینه انجام از نمونه‌های پیشاب که از 27 مرد جمع آوری شد، شد حدود 37 درصد آنها حاوی مقدار قابل توجهی اسپرم سالم و دارای حرکت بودند. در تحقیق دیگری نیز محققان دریافتند در بین 42 مرد مورد بررسی قرار گرفته، حداقل 17 درصد از نمونه‌های پیشاب حاوی اسپرم‌های سالم و محرک هستند.
* پیشاب Pre-cum : در مردان آلت تناسلی به گونه‌ای قرار گرفته است که تنها یک لوله هم وظیفه خروج ادرار را بر عهده داشته و هم در هنگام انزال، منی از آن خارج گردد. همانطور که می‌دانیم ادرار از ترکیبی اسیدی تشکیل میشود و به شدت در تقابل با اسپرم داخل منی خواهد بود. برای جلوگیری از از بین رفتن اسپرم‌ها در داخل منی توسط ادرار، در سراسر آلت تناسلی غددی وجود دارند که هنگام تحریک جنسی ماده بی رنگ قلیایی تولید می‌کنند. این مایع قبل از انزال همان پیشاب است که برخی از متخصصین ترشح آن را برای لیز کردن واژن در زنان نیز می‌دانند. مایع پیشاب در اصل وظیفه پاکسازی آلت تناسلی از ادرار (کم کردن خاصیت اسیدی ادرار) را داشته تا اسپرم درون مایع منی زنده و احتمال بارداری افزایش یابد.
اعتقاد اشتباه: هر چه تعداد اسپرم‌ها بیشتر باشند، برای باردار شدن بهتر است
کاملا خلاف این مسئله درست است. وجود مایع منی به مقدار زیاد در یک انزال که حاوی مقداری اسپرم است، مسئله خوبی است اما یک نکته وجود دارد که آن را بیان می‌کنیم. هر چه غلطت اسپرم بیشتر باشد، احتمال اینکه چند اسپرم تخمک را بارور کنند بیشتر است. به طور طبیعی تنها یک سلول تک سلولی از اسپرم اجازه دارد یک سلول تخمک را بارور کند و منجر به تولید جنین شود. بعد از اینکه اسپرم از طریق لایه‌های پروتئین اطراف تخمک نفوذ کرد، این لایه مانع نفوذ اسپرم‌های بیشتر میشود.
اما اگر اسپرم‌های زیادی به تخمک برسند، دو اسپرم – یا در موارد نادر بیش از دو اسپرم – می‌توانند وارد این لایه شوند و در نتیجه باردار کردن تخمک به پایان می‌رسد، این وضعیت پلی اسپرمی polyspermy نامیده میشود. با انتقال مواد ژنتیکی اضافه به تخمک، احتمال خطر جهش DNA و مشکلات مغزی مانند سندروم داون یا به طور کل مشکلات مادرزادی در جنین افزایش می‌یابد. اگر برای باردار شدن تصمیم دارید از لقاح مصنوعی استفاده کنید، این مسئله را به یاد داشته باشید. لقاح مصنوعی یا IVF تعداد اسپرم‌هایی که به تخمک می‌رسند را محدود می‌کند؛ نیاز نیست مایع منی حاوی میلیون‌ها اسپرم باشد تا باروری انجام شود.
اعتقاد اشتباه: اسپرم منبع پروتئین است
برای اینکه اسپرم منبع پروتئین محسوب شود، لازم است بیشتر از 100 انزال انجام شود. مایع منی حاوی موادی مانند ویتامین C، روی یا زینک، ترکیبات پروتئینی، کلسترول و سدیم است، اما اینکه با خوردن اسپرم نیاز بدن به مواد مغذی در طول روز تامین میشود، اشتباه است. به علاوه برخی افراد به مایع منی واکنش حساسیتی نشان می‌دهند.
اعتقاد اشتباه: آناناس باعث خوش طعم شدن مایع منی میشود
این اعتقاد فقط در مورد آناناس وجود ندارد، اما به هر حال هیچ یک از این اعتقادات پایه علمی ندارند. نکته اول این که بو و طعم مایع منی مانند سایر ترشحات بدن تحت تاثیر ژنتیک، رژیم غذایی و سبک زندگی قرار می‌گیرند. مسئله دیگر این که هیچ غذا یا مایعی نمی‌تواند تاثیر چشمگیری بر مایع منی بگذارد. بهتر است یک رژیم غذایی سرشار از ویتامین C و B12 انتخاب کنید تا تاثیر مثبت بر سلامت اسپرم‌ها و میزان حرکت آنها داشته باشد.
