مثبت زندگی: بسیاری از افراد متوجه می‌شوند که مدفوع آنها بزرگ بوده و دفع آن مشکل است. این علامت معمولا موقتی است و جای نگرانی ندارد. البته در اغلب موارد، مشکل در دفع مدفوع و حرکات روده ناخوشایند ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد. درمان‌های مختلف و تغییر در سبک زندگی می‌تواند به دفعه مدفوع و پیشگیری از مشکلات متعاقب آن کمک می‌کند. در زیر ما علل احتمالی مشکل در دفع مدفوع و بزرگی و سفتی مدفوع را با هم بررسی می‌کنیم.
یبوست
یبوست می‌تواند موجب سخت شدن دفع مدفوع شود. موسسه ملی دیابت و گوارش و بیماری‌های کلیه خاطر نشان می‌کند که یبوست بیماری شایعی است که بر ۱۶ نفر از هر ۱۰۰ نفر در ایالات متحده اثر می‌گذارد. در میان افراد ۶۰ سال به بالا، از هر ۱۰۰ نفر، ۳۳ نفر این مشکل را دارند. علل احتمالی یبوست عبارتند از:
- سن بالا
- کمبود فیبر در رژیم غذایی
- مسافرت
- نادیده گرفتن نیاز به دفع مدفوع
- کم آبی بدن
- کمبود فعالیت جسمانی
- تغییر در رژیم غذایی یا عادات خوردن
علائم یبوست ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کمتر از ۳ بار دفع در یک هفته
- مدفوع سفت، خشک یا کلوخه‌ای
- مشکل در دفع مدفوع یا درد به هنگام دفع
- احساس دفع ناقص
تراکم مدفوع
تراکم مدفوع بیماری است که طی آن بدن قادر به دفع مدفوع بزرگ، خشک و سفت از طریق روده بزرگ یا مقعد نیست. علل تراکم مدفوع می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- استفاده زیاد از ملین‌ها
- بعضی از انواع مسکن‌های درد
- کمبود فعالیت جسمانی طی دوره‌ای طولانی
- تغییرات رژیم غذایی
- درمان نکردن مدفوع
علائم آن به قرار زیر است:
- عدم قابلیت دفع مدفوع
- درد معده یا کمر
- دشواری در ادرار کردن
- تهوع
- استفراغ
- اسهالی که نشت می‌کند
- تغییر در تنفس یا ضربان قلب
درمان نکردن تراکم مدفوع می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین اگر شخصی حس می‌کند که علائم تراکم و فشردگی مدفوع را دارد باید در اسرع وقت به دنبال درمان باشد.
انسداد روده
انسداد روده یک عارضه شدید است که طی آن انسدادی در روده‌ها، فرایند طبیعی هضم را مسدود می‌کند. در نتیجه حرکت مدفوع از طریق روده بزرگ غیر ممکن یا مشکل خواهد بود. علل احتمالی انسداد روده عبارتند از:
علل احتمالی انسداد روده عبارتند از:
- اشیا خارجی در روده‌ها
- پیچ خوردگی یا رشد سلولی غیر عادی در روده‌ها
- تومور
- زخم پس از جراحی یا عفونت
- فتق
علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- معده درد شدید یا گرفتگی شکم
- استفراغ
- ورم معده یا احساس پری
- یبوست
- عدم توانایی دفع گاز
- صداهای بلند که از معده می‌آید
انسداد روده یک مورد اورژانسی است و چنین شخصی باید فورا به دنبال درمان باشد.
کم‌کاری تیروئید
اگر شخصی مبتلا به کم کاری تیروئید باشد، تیروئید قادر به تولید کافی هورمون‌های تیروئید که بر بسیاری از عملکردهای بدن اثر می‌گذارد، نیستند. کم کاری تیروئید هم می‌تواند موجب یبوست شود. سایر علائم آن عبارتند از:
- خستگی
- خشکی پوست و مو
- قادر نبودن به تحمل سرما
- افسردگی
- افزایش وزن بدون علت
کم کاری تیروئید در زنان و افراد بالای ۶۰ سال شایعتر است.
سندرم روده تحریک پذیر(IBS)
سندرم روده تحریک پذیر یک مشکل گوارشی است که موجب ناراحتی شکمی و تغییرات مکرر در حرکات روده می‌شود. علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد معده
- یبوست
- اسهال
- نفخ
- گاز
- مخاط در مدفوع
- سردرد
- تهوع
- خستگی
هیچ علت روشنی برای IBS وجود ندارد اما تحریک کننده‌های می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- استرس
- غذاها یا نوشیدنی‌های خاص
- عفونت باکتریایی یا رشد زیاد در روده
- اختلالات سلامت مغزی
انکوپرزیس (بی اختیاری مدفوع)
انکوپرزیس در مورد بچه‌های بالای ۴ سال است که قادر به کنترل مدفوع خود نیستند. یبوست طولانی مدت معمولا موجب انکوپرزیس می‌شود. علائم آن عبارتند از:
- کثیف شدن لباس یا اجابت مزاج روی زمین
- مدفوع دردناک و صعب العبور
- مدفوع بزرگی که ممکن است توالت را مسدود کند
- نشت مدفوع مایع
بارداری
یبوست یکی از علائم شایع در بارداری است که می‌تواند به علل زیر باشد:
- تغییر هورمون‌ها موثر بر سیستم گوارشی
- فشار روی روده‌ها به علت رشد بچه
- کاهش فعالیت جسمانی
- تغییرات رژیم غذایی
افراد ممکن است موارد زیر را هم تجربه کنند:
- مدفوع خشک و کلوخه‌ای
- احساس ناقص ماندن دفع
- زور زدن
- حرکات مکرر روده‌ای
داروها
داروها و مکمل‌های خاصی می‌توانند موجب مشکل در دفع مدفوع شوند، از جمله:
- آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم و کلسیم
- داروهای ضد تشنج
- مسدود کننده‌های کانال کلسیم
- دیورتیک‌ها
- مکمل‌های آهن
- داروهای بیماری پارکینسون
- مخدرها
- داروهای درمان اسپاسم عضلانی
- بعضی از داروهای ضد افسردگی
درمان طبی و خانگی
اغلب افراد می‌توانند مشکل در دفع مدفوع و مدفوع بزرگ را با ایجاد تغییراتی در عادات روزانه‌شان درمان کنند از جمله:
- افزایش مصرف فیبر بوسیله خوردن بیشتر میوه، سبزیحات، غلات کامل، حبوبات و مغزها
- افزایش مصرف آب
- اجتناب از غذاهای کم فیبر همانند غذاهای فست فودی و پردازش شده
- انجام فعالیت جسمانی بیشتر
- اختصاص دادن زمان برای اجابت مزاج به صورت منظم در طول روز
- خوردن منظم غذاها و جویدن کامل غذا
- رفتن به دستشویی پس از هر گونه حس نیاز به دفع
- اجتناب از زور زدن یا نشستن طولانی مدت در دستشویی
اگر کسی متوجه شد این تغییرات برای او موثر نیست یا موردش شدید و یا با علائم دیگر است، بهتر است به دنبال درمان طبی باشد.
بسته به علت زمینه‌ای، درمان احتمالا شامل موارد زیر است:
- ملین، نرم کننده مدفوع یا مکمل‌های فیبر
- داروهای تجویزی برای تشویق حرکات روده
- درمان بیوفیدبک برای بازآموزی عضلات مسئول حرکات روده
- تنقیه که تزریق مایع یا گاز درون روده بزرگ برای آزاد شدن مدفوع است
- تغییر در داروهای موجود در صورتی که علت این موضوع باشند.
- خارج کردن دستی مدفوع در صورت نیاز
- جراحی به عنوان مثال ترمیم روده بزرگ یا درمان افتادگی رکتوم
- ادامه برنامه درمانی ویژه برای بیماری‌های همچون سندرم روده تحریک پذیر
اگر تغییرات رژیم غذایی به هنگام بارداری موثر نباشد، می‌تواند با پزشک یا تیم درمانی در مورد گزینه‌های درمانی بی خطر مشاوره انجام دارد. در صورتی که علائم تراکم و فشردگی مدفوع را دارید باید به پزشک مراجعه کنید. درمان‌های آن معمولا عبارتند از:
- تنقیه یا شیاف برای نرم شدن مدفوع
- خارج کردن دستی مدفوع از راست روده
- ملین‌ها و افزایش مصرف آب و فیبر برای پیشگیری
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که درمان‌های خانگی برای شما موثر نبود یا هر یک از علائم زیر را داشتید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید:
- درد معده ثابت
- عدم قابلیت دفع اما وجود نشت مدفوع مایع
- قادر نبودن به کنترل حرکات روده
- مدفوع روغ۷نی یا چرب که به سختی بیرون می‌زند
- مدفوع سیاه و سفت
- خونریزی از مقعد
- قادر نبودن به دفع گاز
- استفراغ
- کاهش وزن بدون دلیل
- درد پایین کمر
در صورتی که فردی علائم فشردگی مدفوع یا انسداد روده‌ای داشت باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
ملاحظات
اغلب افراد می‌توانند مشکل در دفع مدفوع و بزرگی آن را با تغییراتی در رژیم غذایی و سایر تغییرات ساده در سبک زندگی، درمان کنند. در برخی موارد سخت شدن دفع در صورتی که درمان نشود، می‌توانند موجب اختلالات جدی شود. اگر یک بیماری موجب حرکات روده ناخوشایند شود، درمان یا مدیریت بیماری ممکن است به رفع علائم کمک کند.
خلاصه
دشواری در دفع و بزرگی مدفوع می‌تواند ناخوشایند باشد اما این مشکل را می‌توان با تغییراتی ساده همانند افزایش مصرف فیبر، انجام فعالیت جسمانی بیشتر و نوشیدن بیشتر آب، رفع کرد. اگر درمان‌های خانگی موثر نباشد، بهترین کار مراجعه به پزشک برای توصیه‌های درمانی بیشتر برای پیشگیری از هر نوع اختلال است.
