مثبت زندگی: سماق یکی از محبوب‌ترین و مفیدترین ادویه‌هایی که بیشتر در مدیترانه و خاورمیانه استفاده می شود و طعم ترش و بی نظیری دارد. سماق یک طعم دهنده بی نظیر برای تهیه غذا است که از هزاران سال پیش در آشپزی ایرانی، لبنانی، سوری و ارمنی استفاده می شود. اما سماق چه فوایدی دارد آیا چیزی از تأثیر سماق بر لاغری و کاهش فشار خون می دانید؟ مصرف بیش از اندازه سماق چه عوارضی دارد و چطور می توان از این گیاه خوشمزه و پر فایده استفاده نمود؟
سماق چیست؟
سماق نوعی درختچه گلدار است که نام علمی آن Rhus coriaria است. این گیاه بیشتر در آب و هوای نیمه گرمسیری و معتدل رشد می کند. بیشتر از ۲۰۰ نوع سماق وجود دارد که Rhus coriaria دقیقاً همان سماقی است که ما برای آشپزی از آن استفاده می کنیم. سماق به صورت میوه هایی قرمز رنگ، بزرگ و متراکم روی درختچه آن قرار دارد. بسیاری از مردم از این میوه ها برای درست کردن چای و دمنوش استفاده می کنند. برخی دیگر این خوشه ها را خشک می کنند. سپس آن را پودر کرده و به عنوان یکی چاشنی و طعم دهنده در غذا مورد استفاده قرار می دهند.
امروزه فواید سماق برای لاغری و درمان بسیاری از بیماری ها به اثبات رسیده است و از همین رو عده زیادی از مردم دنیا از این ادویه ترش مزه به عنوان یک روش درمانی موثر نیز استفاده می کنند.
ارزش غذایی
سماق سرشار از ویتامین C و آنتی اکسیدان است و از همین رو یک ادویه فوق العاده برای جلوگیری و درمان بیماری ها محسوب می شود. تانین موجود در سماق همانند یک آنتی اکسیدان قوی به درمان و جلوگیری از سرطان کمک می کند. ویتامین A، ویتامین B، کلسیم، امگا ۳، منیزیم و پتاسیم زیادی دارد. در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشخص شد که سماق از ۷۱ درصد کربوهیدرات، ۱۹ درصد چربی و ۵ درصد پروتئین تشکیل شده است. نوع چربی موجود در سماق اسید اولئیک نام دارد. چربی اشباع نشده ای که با سلامت قلب در ارتباط است و به حفظ سلامت پوست و غشای سلولی کمک می کند.
طبع سماق گرم است یا سرد؟
سماق یک گیاه کوهستانی است که طبع و مزاج آن سرد و خشک است. از همین رو افراد سرد مزاج باید از سماق با احتیاط استفاده کنند و یا آن را با غذاهای گرم بخورند. گیاه انیسون و نیز مصطکی مصلح سماق هستند و طبخ سماق با بادمجان هم از مضرات احتمالی آن می کاهد.
خواص و فواید سماق
سماق یکی از ادویه های کاربردی در آشپزخانه ما ایرانی ها است که قرن ها است از آن در طب سنتی برای درمان و بهبود وضعیت سلامت بدن استفاده می شود. مزه ترش سماق موجب طعم بخشیدن و خوشمزه شدن غذاها می شود و مصرف آن می تواند فواید بی نظیری به بدن برساند. در ادامه می توانید با مهم ترین خواص و فواید سماق آشنا شوید.
۱- جلوگیری از پیری سلول‌ها
سماق سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است. این آنتی اکسیدان ها از تخریب سلول ها جلوگیری می کنند و از پیر شدن بدن و همچنین ابتلا به انواع بیماری ها جلوگیری می کنند.
۲- بهبود هضم غذا
سماق به درمان اختلالات گوارشی، ناراحتی معده، رفلاکس و حرکات نامنظم روده کمک می کند. اضافه کردن مقداری سماق به غذا موجب می شود تا روند هضم بهبود پیدا کند و فرد کمتر با مشکلات گوارشی روبرو شود. خوردن سماق همراه با غذا می تواند علائم زخم معده را کاهش دهد و بواسیر را درمان کند.
۳- کمک به درمان سرطان
مطالعات نشان می دهد که گیاه سماق خاصیت ضد سرطانی دارد. آنتی اکسیدان های موجود در سماق می تواند از تخریب سلول های بدن جلوگیری کند و به درمان سرطان کمک نماید.
۴- بهبود سلامت زنان
مصرف‌سماق در غذا یا به صورت دمنوش برای خانم ها بسیار مفید است. سماق موجب افزایش شیر مادر می شود. این گیاه در بدن خانم ها همچون استروژن عمل می کند و به درمان اختلالات قاعدگی و همچنین گرفتگی های و دردهای پیش از قاعدگی کمک زیادی می کند.
۵- کنترل دیابت
مصرف‌سماق می تواند به کاهش سطح کلسترول و قند خون کمک کند. افرادی که از سماق در رژیم غذایی خود استفاده می کنند، قند خون آن ها بهتر کنترل می شود. در یک مطالعه که روی ۴۱ فرد مبتلا به دیابت انجام شد مشخص شد که افرادی که روزانه ۳ گرم سماق‌مصرف می کنند، قند خون پایین تری نسبت به سایر دیابتی ها دارند.
۶- تسکین دردهای عضلانی
سماق‌می‌تواند دردهای عضلانی ناشی از ورزش را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در یک مطالعه ۴ هفته ای که روی ۴۰ فرد سالم انجام شد. مشخص شد که افرادی که از نوشیدنی‌سماق استفاده کردند بعد از ورزش به طور قابل توجهی درد کمتری را تجربه کردند.
۷- تأثیر سماق بر لاغری
فعالیت آنزیم ضد لیپاز در سماق‌موجب تجزیه روغن ها و چربی ها می شود. خوردن‌سماق می تواند جذب چربی در روده کوچک را مسدود کند و از این راه نیز کاهش وزن کمک نماید. اگر به دنبال روش های سالم برای لاغری هستید حتماً چیزهایی در مورد خواص‌سماق و ماست نیز به گوشتان خورده است. اضافه کردن مقداری‌سماق به ماست موجب افزایش چربی سوزی بدن و کنترل دیابت می شود. مطالعات زیادی تأثیرسماق بر لاغری را به اثبات رسانده اند. از همین رو اضافه کردن‌سماق به رژیم روزانه تان می تواند به روند چربی سوزی بدن کمک کند.
۸- رفع مشکلات مثانه از فواید سماق
سماق‌ادرار آور است و به حذف مواد سمی از بدن کمک می کند. مصرف‌سماق می تواند به درمان التهاب و درد مثانه کمک کند و ناراحتی های مربوط به مثانه را درمان کند.
۹- درمان سرفه و بیماری های تنفسی
سماق‌سرشار از ویتامین C است و یک گیاه بی نظیر برای درمان علائم سرماخوردگی مثل سرفه و گلو درد محسوب می شود. از طرف دیگر خوردن چای‌سماق می‌تواند به رفع مشکلاتی مثل آسم، بیماری های تنفسی، گلو درد و عفونت گلو کمک کند.
۱۰- کوچک کردن شکم
سماق برای لاغری شکم نیز مؤثر است. مصرف‌سماق موجب از بین رفتن چربی‌های دور شکم می شود. برای از بین بردن چربی دور شکم می توانید ۱ تا ۲ قاشق پودرسماق را در آب جوش بریزید. اجازه دهید سماق‌برای ۱۰ دقیقه دم بکشد. سپس آن را بنوشید. بهتر است این چای را بعد از هر وعده غذایی بخورید.
۱۱- درمان کبد چرب
مصرف‌سماق می تواند کبد را سم زدایی کند. آنتی اکسیدان های موجود در سماق درمان مؤثری برای کبد چرب محسوب می شود. برای درمان کبد چرب بهتر است از دمنوش‌سماق استفاده کنید.
۱۲- درمان یبوست
باید بدانید که این گیاه تأثیر فوق العاده ای بر درمان یبوست و متعادل کردن مدفوع دارد. به طوری که سماق در درمان اسهال و یبوست مؤثر است. تانن و فیبر موجود در آن به رفع یبوست کمک می کند. برای این موضوع بهتر است از دمنوش‌سماق استفاده کنید.
۱۳- خواص سماق برای پوست صورت
مصرف‌سماق می تواند به درمان مشکلات پوستی کمک کند و لکه ها و ترک های پوستی را برطرف کند. مالیدن برگ، ریشه و ساقه‌سماق پخته شده روی لکه های پوستی موجب از بین رفتن آن ها می شود. سماق‌سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین C است و از این راه نیز موجب جوانسازی پوست می شود.
۱۴- خواص سماق برای فشار خون
سماق به کاهش فشار خون بالا کمک می کند و یکی از بهترین ادویه ها برای افراد دارای فشار خون بالا محسوب می شود. برای کاهش فشار خون می توانید مقداری‌سماق به غذا و سالاد خود اضافه کنید و یا از دمنوش‌سماق استفاده نمایید.
۱۵- درمان سرماخوردگی
یکی از ساده ترین روش ها برای درمان سرماخوردگی و کاهش طول دوره بیماری استفاده از‌سماق است. سماق‌سرشار از ویتامین‌هایی است که می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدنی کمک کند و به ترشح پادتن در بدن کمک نماید.
۱۶- کاهش کلسترول
اضافه کردن‌سماق به رژیم غذایی یک روش ساده برای درمان کلسترول بالا است. ویتامین ها و مواد معدنی موجود در سماق‌موجب کاهش کلسترول خون می شود و سطح کلسترول را متعادل می کند.
۱۷- پاکسازی بدن از سموم
هر چند که تأثیرسماق بر لاغری بیشترین چیزی است که در مورد آن می شنویم، اما باید بدانید که‌سماق به پاکسازی بدن و رفع سموم کمک زیادی می کند. سماق‌ادرار آور است و اگر بعد از مصرف‌سماق آب زیادی هم بنوشید، مواد مضر و سمی به راحتی از بدن شما رفع می شوند.
۱۸- کاهش التهاب
مصرف‌سماق می تواند التهاب را در بدن کاهش دهد. آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی موجود در این گیاه یک درمان مؤثر برای کاهش التهابات محسوب می شود.
۱۹- سفید شدن دندان
استفاده از سماق روی دندان موجب تقویت لثه می شود. برای سفید شدن دندان می توانید مقداری سماق روی مسواک بریزید. سپس دندان هایتان را با سماق مسواک بزنید. این کار موجب سفیدی دندان ها می شود.
۲۰- فواید سماق برای اسهال
همانطور که پیش تر نیز گفته شد، مصرف‌سماق به متعادل کردن مدفوع و جلوگیری از اسهال و یبوست کمک می کند. بنابراین اگر به اسهال مبتلا هستید نیز می توانید برای درمان از آن استفاده کنید.
خواص هسته سماق
هسته‌سماق نیز همانند خودش دارای مقادیر زیادی آنتی اکسیدان است. مصرف هسته‌سماق می تواند به از بین بردن عفونت های قارچی و میکروبی کمک کند و برای تنظیم قند خون و پیشگیری از بیماری های گوارشی و کلیوی مفید است. از سوی دیگر هسته‌سماق خطر ابتلا به سنگ کلیه و مشکلات پروستات را کاهش می دهد.
عوارض و مضرات احتمالی
مصرف‌سماق برای اکثر افراد بدون مشکل است. اما به هر حال ممکن است افرادی که به انبه یا بادام زمینی حساسیت دارند، به سماق نیز واکنش آلرژیک نشان دهند. از طرف دیگر باید بدانید که نوعی سماق‌سفید وجود دارد که برخلاف این نوع سماق‌سمی است و خوردن آن به شدت خطرناک است. در صورتی که قادر به شناسایی انواع‌سماق نیستید، بهتر است آن را از فروشگاه های معتبر خریداری نمایید.
به خاطر داشته باشید که سماق و هسته آن طبع سردی دارند. از همین رو مقدار مصرف‌سماق در روز نباید بیش از حد باشد. زیرا این کار موجب سردی شدید بدن می شود. توجه داشته باشید که خوردن بیش از حد آن می‌تواند فرد را مسموم کند و یا سبب ایجاد یبوست شود. از دیگر عوارض مصرف زیاد آن می توان به کاهش شدید قند و فشار خون شود.
نحوه مصرف سماق
سماق طعم ترشی دارد و شما می توانید از آن برای طعم دادن به انواع غذاها و خورشت ها استفاده کنید. می توانید از آن به جای لیمو در انواع غذاها استفاده کنید. سماق را روی سالاد بپاشید و یا آن را با غذاهای گوشتی ترکیب نمایید. یکی از بهترین روش های برای مصرفش تهیه دمنوش آن است. برای این کار باید ۱ تا ۲ قاشق پودر سماق را در یک قوری بریزید. سپس مقداری آب جوش به آن اضافه کنید و ۱۰ دقیقه صبر کنید.
مصرف سماق در بارداری
مصرف سماق در دوران بارداری توصیه نمی شود. هر چند که هنوز مطالعات کاملی روی تأثیر سماق بر بارداری انجام نشده است، اما خانم های باردار بهتر است از مصرف آن اجتناب کنند.
جمع بندی نهایی
سماق یک ادویه فوق العاده مفید برای سلامت بدن است. شاید خیلی از ما در آشپزی استفاده زیادی از این ادویه نکنیم، ولی باید بدانید که امروزه خواص‌سماق برای لاغری، کاهش فشار خون و سیستم گوارش و … به اثبات رسیده است. از همین رو می توانید تنها با اضافه کردن مقداری‌سماق به سالاد و غذاهای گوشتی هم از طعم لذیذ آن و هم از خواص شگفت انگیز این گیاه بهره مند شوید.
