سرطان با طعم ميوه

قليان هم مثل ديگر دخانيات براي سلامتی زيان‌آور است

مثبت زندگی: در كشورهایی كه سيگار كشيدن در اماكن عمومي ممنوع است ديدن كافه‌رستوران‌هايي كه از انواع قلیان‌ها با اشكال مختلف پر شده، حيرت‌انگيز است. بر اساس آمارگيري كه به تازگي در يك نشريه پزشكي منتشر شده، مشخص شده است 23 درصد جوانان آمريكاي شمالي قلیان مي‌كشند.

همچنين بر اساس تحقيقات مجله آمريكايي «Health Behavior»، قليان كشيدن به نوعي در سراسر دنيا رواج پيدا كرده است، از اين رو محققان نگران اين مساله هستند كه ممكن است اين ذهنيت در مردم به وجود آمده باشد كه قليان كشيدن از نظر سلامتي براي بدن مفيدتر از سيگار كشيدن است.

علت اين طرز فكر هم ممكن است به خصوصيت ظاهري قليان بازگردد. همان‌طور كه مي‌دانيم قليان از دو بخش يكي قسمت انتهايي و ديگر قسمت فوقاني تشكيل شده است. قسمت انتهايي قليان شبيه به يك بلور شيشه‌اي پر از آب و قسمت فوقاني قليان محل قرارگيري تنباكو است.

هنگامي كه تنباكو گرم شد شخص مي‌تواند با پك زدن به شلنگ قلیان، دودي را كه حاصل گرم شدن تنباكو است پس از عبور از آب قسمت پاييني قليان، دوباره از طريق شلنگ وارد دهان خود كند. شايد همين خصوصيت ظاهري قليان است كه اين تصور را در مردم به وجود آورده است كه آب مي‌تواند از دود قليان سم‌زدايي كند.

آمارها چه می‌گویند

«جنيفر لاگ‌لاين» محقق علوم پزشكي و عضو ارشد دانشگاه مونترال به مجله لايوساينس مي‌گويد: «امروزه در امريكاي شمالي استعمال دخانيات فراگير شده است ولي كشيدن قليان نسبت به ديگر انواع دخانيات رواج بيشتري يافته است.»

او تنها راه‌ برون‌رفت از معضل استعمال دخانيات را راه‌حلي اپيدميك مي‌داند. او همچنين جزء مخالفان سرسخت سيگار كشيدن در اماكن عمومي است. «اريكا دوگاس» يكي ديگر از اعضاي ارشد دانشگاه مونترال تحقيقاتي را در اين زمينه انجام داده است.

براساس اين تحقيقات قليان كشيدن نه‌تنها در سطح كلانشهرها بلكه در شهرهاي كوچك‌تر نيز رواج يافته است. اين محقق به همراه همكارش «لاگ‌لاين» روي 871 جوان 18 تا 24 سال تحقيقاتي انجام دادند كه همگي اعتياد به دخانيات داشتند. نتيجه اين تحقيقات نشان داد از اين تعداد 201 نفر به كشيدن قليان معتاد هستند.

نتايج آمار و بررسي‌هاي محققان نشان داده است قليان كشيدن در ميان كساني كه دخانيات ديگري مثل سيگار استعمال مي‌كنند، شايع‌تر است، البته يك‌سوم كساني كه قليان مي‌كشند به كلي از سيگار كشيدن اجتناب مي‌كنند. اين دسته از افراد كه به سلامتي خود بيشتر اهميت مي‌دهند، معتقدند قليان كشيدن به مراتب بهتر از سيگار كشيدن است.

نتايج تحقيقاتي كه در سال 2009 در يك مجله پزشكي آمريكايي منتشر شد، نشان داد افرادي كه قليان مي‌كشند، به اندازه كساني كه سيگار مي‌كشند مونواكسيدكربن و نيكوتين را وارد بدن مي‌كنند در نتيجه سيگار و قليان به يك اندازه براي بدن زيان‌آور است.

از عوارض قليان كشيدن مي‌توان به افزايش احتمال ابتلا به سرطان ريه، بيماري‌هاي قلبي–عروقي و مشكلات دوران بارداري و حتي پس از آن اشاره كرد.

سه باور غلط

سه عامل باعث شده است مردم فكر كنند قليان كشيدن به مراتب بهتر از سيگار كشيدن است. در اين راستا محققان به اين سه مورد پاسخ داد‌ه‌اند.

1- آبي كه در قليان وجود دارد باعث تصفيه كردن دود مي‌شود، در نتيجه ميزان سم موجود در دود كاهش مي‌يابد.

پاسخ محققان: رطوبت موجود در شلنگ قليان باعث مسموم‌كنندگي دود مي‌شود.

2- آب می‌تواند به عنوان فيلتری عمل كند كه مواد سمی دود را بزدايد.

پاسخ محققان: حتي اگر آب به عنوان فيلتر عمل كند باز هم نمي‌تواند تمام سم موجود در دود را بگيرد. بنابراين خطري كه سلامتي را تهديد مي‌كند، كم نمي‌شود.

3- تنباكوهای ميوه‌ای كه در قليان استفاده مي‌شود برای بدن مفيد است.

پاسخ محققان: تنباكوهاي ميوه‌اي كه براي خوش‌طعم كردن به كار مي‌روند نمي‌توانند براي بدن مفيد باشند چون ارزش غذايي ميوه طبيعي را ندارند و اسانسي بيش نيستند.

نگاه کارشناس

یک وعده قلیان معادل 20 نخ سیگار

هر وعده قلیان برابر با مصرف یک پاکت سیگار است و دود قلیان مجموعه‌ای از مواد سرطان‌زای ناشی از سوختن ذغال است که این مواد عامل اصلی بروز سرطان ریه، بیماری‌های قلبی و عروقی و سایر بیماری‌های شناخته شده‌اند و خطر انتقال بیماری‌های عفونی همچون سل، هپاتیت و برخی بیماری‌های ویروسی را به دلیل استفاده مشترک از قطعه دهانی به وجود می‌آورد.

علاوه‌بر این احتمال بروز برخی بیماری‌های ویروسی نیز به دلیل استفاده مشترک از قطعه دهانی در هنگام مصرف قلیان افزایش می‌یابد.

باور عمومی بر آن است که عبور دود از میان آب درون محفظه‌ شیشه‌ای قلیان موجب تصفیه آن می‌شود، اما باید گفت که این باور، اشتباه محض بوده و برخلاف باورهای سنتی حجم دود استنشاق‌شده ناشی از یک وعده مصرف قلیان 10 تا 20 برابر مصرف یک نخ سیگار است.

قلیان نه‌تنها تمام 4هزار ماده سمی و 70 ماده سرطان‌زای موجود در سیگار را داراست، بلکه مونوکسیدکربن بیشتری را تولید می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات در افراد غیرسیگاری یا قلیانی که در معرض دود به ویژه در محیط‌های بسته قرار دارند نیز همچون افراد سیگاری وجود دارد.

خدیجه محصلی – کارشناس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت