مثبت زندگی: یکی از موهبت‌های این سرزمین برای مردمان آن آب‌های معدنی است که از دیرباز مورد استفاده آنان قرار می‌گرفته است. آنان به تجربه دریافته بودند که از این نعمت به خوبی استفاده کنند. سلاطین قدیم ایران نیز علاقه خاصی به استفاده از آب‌های معدنی داشته‌اند که آثار مسکونی ایجاد شده در کنار برخی از چشمه‌ها در دوران صفویه و قاجاریه گواهی است بر این مدعا.
بر طبق تعریف موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی وزارت صنایع, آب معدنی طبیعی به آبی گفته می‌شود که دارای املاح معدنی, عناصر جزئی و یا دیگر ترکیبات باشد. مستقیما از چشمه و یا نقاط حفر شده از طبقات زیرزمینی به دست آمده و دارای خواص بهداشتی و درمانی باشد.
دو ویژگی فیزیکی مهم چشمه‌ها
عبارتند از آبده (مقدار آب حاصله از چشمه در واحد زمان است) و درجه حرارت آب آن, تقسیم بندی حرارتی چشمه‌ها به صورت زیر انجام می‌شود:
آب‌های خیلی گرم: بالاتر از ۴۵ درجه سانتی گراد
آب‌های گرم: ۳۵ الی ۴۵ درجه سانتی گراد
آب‌های نیم گرم: ۲۸ الی ۳۵ درجه سانتی گراد
آب‌های معتدل: ۲۳ الی ۲۸ درجه سانتی گراد
آب‌های سرد: زیر ۲۳ درجه سانتی گراد
دو عامل درجه حرارت و آبده چشمه‌های معدنی نقش مهمی در اهمیت درمانی و اقتصادی چشمه دارند. از نظر شیمیایی چشمه‌های آب معدنی به صورت زیر تقسیم می‌شوند:
آب‌های بی کربناته: این دسته از آب‌ها دارای انیدرید کربنیک محلول و نیمه ترکیبی است. غالبا از زمین‌های آذرین خارج شده و دارای انواع زیر است: بی کربناته سدیک – بی کربناته کلسیک و منیزیم.
آب‌های گوگردی عنصر اصلی تشکیل دهنده این دسته آب‌ها گوگرد است و دارای انواع: سولفوره سدیک، سولفوره کلسیک و سولفوره نیتراته است.
آب های سولفاته: از زمین‌های رسوبی منشا گرفته و دارای انواع زیر است: سولفاته سدیک و سولفاته کلسیک.
آب‌های کلروره سدیک: برخی از آب‌ها سرد بوده و از زمین‌های نمکی منشا می‌گیرند و برخی دیگر گرم بوده و دارای عناصری چون برم و ید بوده و در مناطق آتشفشانی ظاهر می‌شود.
آب‌های آهن دار: اگر میزان یون‌های فرووفریک بیش از ۱۰ میلی گرم در لیتر باشد جزو آب‌های آهن‌دار است.
آب‌های رادیو اکتیو: غالب چشمه‌های معدنی دارای مقدار کم و بیش مواد رادیواکتیو هستند که از ویژگی‌های درمانی آن می‌تواند باشد. منشا رادیو اکتیو آب‌ها مربوط به زمین‌هایی است که آب از آن عبور کرده است.
هریک از این آب‌ها در درمان نوع خاصی از بیماری موثر است. روش‌های درمانی مختلفی در استفاده از آب‌های معدنی وجود دارد که می‌توان به نوشیدن, حمام, دوش, شستشو, تزریق, گاز و بخار آب و گل‌های طبی اشاره کرد.
البته متاسفانه بسیاری از چشمه‌های آب معدنی ایران بدون استفاده درست به رودخانه‌ها ریخته و یا به مصارف کشاورزی می‌رسند.
ایران دارای ۴۰ منطقه و ۳۵۰ چشمه آب معدنی بوده که عمدتا در دو رشته کوه البرز و زاگرس پراکنده‌اند. ولی به طور عمده چشمه‌های آب گرم ایران در ۴ منطقه لاریجان, اردبیل, هرمزگان و رامسر قرار گرفته است.
یکی از چشمه‌های آبگرم منحصر به فرد ایران در مشگین شهر و در کوهپایه‌های سبلان با نام قینرجه قرار دارد که دمای آن ۸۲ درجه سانتیگراد است.
اغلب این آب‌ها در هنگام خروج از خود رسوباتی به جای می‌گذارند یا در مورد آب‌های آهن دار به ایجاد رگه‌های فلزی منجر می‌شوند که گاه به رنگ‌های مختلف در می‌آید و منظره بسیار زیبایی را به وجود می‌آورد . رسوبات حاصله از آب‌های معدنی که در مجرای خروجی یا در حوضچه آب تجمع پیدا می‌کنند.
معمولا ذرات ریزی هستند که به همراه جریان بالا روی آب از داخل زمین و یا در نزدیکی سطح زمین وارد آب می‌شوند و به صورت املاح مختلف و رنگ‌های گوناگون مانند اکسید آهن مشاهده می‌شود. ممکن است رسوبات حاصل از انحلال مواد موجود در سطح زمین در آب معدنی باشد که غالبا ایجاد گل و یا لجن‌هایی را می‌نماید که در درمان مفید است.
از چشمه‌های معدنی ایران که رسوباتی به جای می‌گذارند می‌توان چشمه آهن لاریجان, باداب سورت و آب آهن آبعلی را نام برد که رسوبات مختلف آهن به رنگ‌های قرمز و زرد در اطراف مظهر به جای گذارده‌اند.
