مثبت زندگی: برخلاف تصور در روزهای کودکی نقاش خوبی نبود و به رسم تمام بچهها در دفتر بدون خطش فقط خانه میکشید و درخت و کوه و خورشید. اوج خلاقیت آن روزهایش هم پروانههای خالدار کوچک و بزرگ بودند که در آسمان آبی نقاشیهایش رسم میکرد. امروز اما رنگها گرهای کور به زندگیاش خورده. نامش «هدی علیاکبری» است؛ با سبک و سیاقی خاص نقاشی را به کودکان آموزش میدهد و در بیشتر خانهفرهنگهای تهران به خاله هدی معروف است. همراه «مثبت زندگی» باشید تا خاله هدی از راز و رمزهایی بگوید که با استفاده از آنها دریچه جدیدی به روی نقاشی کودکتان باز کنید…
بیا رنگ بازی
12 سال پیش، خیلی اتفاقی در رشته نقاشی پذیرفته شد و وقتی اساس کار را یاد گرفت خیلی اتفاقی در دانشگاه نقاشی خواند. بعد از آموزش شروع به تدریس نقاشی کرد. آنهم تدریس نقاشی مختص کودکان.او روش اختصاصی خود را در آموزش نقاشی به کودکان دارد. میگوید:« نخستین جلسهای که هنرجو وارد کلاس میشود، جلسه بازی با رنگهاست! اسمش را گذاشتهایم رنگ بازی!» با گفتن این حرف، صدایش از ذوق بالا میرود و با شعفی کودکانه ادامه میدهد:«وای! باید باشید و ببنید بچهها چقدر رنگ بازی را دوست دارند. اینجا خانهشان نیست که مادرجانشان بگوید ای داد بیداد در و دیوار خانه و لباست رنگی شدند. با خیال راحت، دست و پایمان را رنگ میکنیم و میافتیم به جان در و دیوار کلاس! اینطوری هم بازی میکنیم و کلی میخندیم، هم بچهها رنگها را یاد میگیرند. بعد از این مرحله، شناخت دایره و مربع و … را آموزش میدهم و بعد هم ترسیم نقاشی…»
سبک خاله هدی برای آموزش
والدین میگویند او از هر بچهای نقاش میسازد. از پسرهای شیطان گرفته تا دخترهای خجالتی و کم رو و حتی بچههایی که سندروم دان هستند یا بیش فعالی دارند. این حرفها را که به خاله هدی میگوییم لبخند میزند و میگوید:«برای بچههایی که سالم هستند اما سختتر از بقیه نقاشی را یاد میگیرند، از روش بازی و تکرار استفاده میکنم. مدام در کلاس اسمش را صدا میکنم و میگویم وای محمد حسین(برای مثال) تو فوقالعادهای. باورم نمیشه این نقاشی رو تو کشیده باشی! گاهی هم بچه میشوم. روی صندلی کناریاش مینشینم و با صدایی کودکانه میگویم: این تصویری که روی تخته کشیدی رو به من یاد میدی خاله! مثلا تو خاله هدی منی. بیشتر بازی میکنیم با هم. البته داستان آموزش به بچههایی که مشکل دارند فرق میکند…»
تجربهام را در اختیارتان میگذارم
هدی علی اکبری از روش اختصاصی آموزش نقاشی به بچههایی که سندروم دان هستند یا اوتیسم و مشکلات دیگر دارند اینگونه روایت میکند:«بگذارید داستان آموزش به این بچهها را اینطور تعریف کنم: در یکی از کلاسهای ما پسری حضور دارد که روز اول مادرش به درددل گفت: هیچ دکتر و روانشناسی موفق به ارتباط گرفتن با این بچه نشده! وقتی این پسر عزیزم سر کلاس نشست با هیچکس ارتباط نگرفت! حتی بلد نبود صورت یک آدمک را بکشد. تجربهام را در اختیارتان میگذارم شاید پدر و مادری فرزندشان این مشکل را داشت. نخستین گام این است که به فرزندت بگویی: تو هیچ فرقی با بچههای دیگر نداری. فقط از آنها متفاوتی، همین! حالا چطور باید این را به فرزندت بگویی. به شما میگویم، صبور باشید.»
هدی علی اکبر زاده از روشهایی که برای آموزش به کودکان خاص دارد روایت میکند
اگر فرزندتان معلول، سندروم دان، اوتیسمی است بخوانید
باید فرزندتان را آزاد بگذارید. مثلا اگر برایش کتاب رنگ آمیزی خریدید و او هنگام رنگ آمیزی به جای رنگ کردن صفحه را خط خطی کرد عین خیالتان نباشد. بچهرا محدود نکنید. آزادش بگذارید. به او آرامش بدهید و بگویید این خط خطی کردنت هم شیرین است. با این روش او را تایید میکنید و فرزندتان احساس میکند کارش درست است. این حس را هیچکس به پسر یا دختری که سندروم دان است یا اوتیسمی و بیش فعال نمیدهد. همه میگویند ساکت! آرام. اینطور نه! کتاب را خراب کردی! در مرحله بعد باید کاری کنید فرزندتان بازی کند. من بیشتر نقاشیها را با شعر به بچهها یاد میدهم. شاید خندهدار باشد اما به زبان بچهها حرف میزنم. به سگ میگویم هاپو و اگر قرار باشد کشیدن دم این هاپو را به بچهها یاد بدهم کلی بازی میکنم و در بازی به بچهها میگویم دُم هاپو را اینطور میکشند. جوری که خود بچه هم متوجه نمیشود چطور نقاشی کشیدن را یاد گرفته. با تمام این حرفها باید بگویم بچههایی که این مشکلات را دارند، به خوبی بچههای سالم نقاشی نمیکشند. شاید نقاشیشان پنجاه درصد به نقاشی اصلی شباهت داشته باشد اما همین که با ذوق به طرف من میدوند و میگویند:خاله هدی ببین! من هم نقاشی روی تخته را کشیدم. انگار که دنیا را به من دادهاند…»
خواب و بیدار در کلاس نقاشی…
«چطور اینقدر با بچهها خوبید؟» با مطرح کردن این سوال لبخند روی لبهایش مینشیند و با صدایی کودکانه جواب میدهد:«خب خودم هم بچه هستم دیگه. هدی کوچولو هستم از تهران…» چند دقیقهای به خنده میگذرد و هدی از روزهایی تعریف میکند که به محض رسیدن به خانه از فرط خستگی بیهوش میشود! او میگوید:«در حال حاضر رشته تخصصی دانشگاهی به عنوان هنر کودک وجود ندارد اما در موسسات حرفهای، دورههای آزاد آموزش روانشناسی و تربیت مربی هنر کودک برگزار میشود. از وقتی در این کلاسها شرکت کردهام بچهها را بهتر شناختهام و ارتباطم با آنها بهتر شده. البته این فقط یکسوی ماجراست. من مربی این بچهها هستم و باید بیشتر از یک مادر صبور باشم. اگر بگویم در هر کلاس بچهها بیش از صد بار صدایم میکنند و میگویند خاله هدی! خاله هدی دروغ نگفتهام! بعضیها آرام صدا میکنند و بعضیها با فریاد! یک چیز میگویم اما نخندیدها! بعضی شبها خواب کلاس را میبینم که بچهها صدایم میکنند و در خواب بلند میگویم اومدم خاله جون! یه دقه صبر کن! البته خودم که خوابم و بی خبر. صبحها وقت صبحانه خوردن مادرم داستان حرفهایم در خواب را برایم تعریف میکند. راز دوستی و من بچهها یک جمله است: «در ارتباط با بچهها، من هم بچه میشوم…»
نقاشی بچهها را دستکم نگیرید
بخش اصلی ارتباطش با بچهها را مدیون آشنایی با روانشناسی نقاشی کودک است. او معتقد است نمیتوان از روی نقاشی صدرصد قضاوت کرد. خاله هدی میگوید: «روانشناسی وحی منزل نیست! اما درون کودک و جایگاه او در خانواده و محیط را نشان میدهد! بیشتر بچهها پنهانکار هستند و تسلط بر نقاشی برای شناخت کودک کارساز است. برای مثال، خورشید، خانه، درخت و از همه مهمتر آدمک در نقاشی بچهها علایم روانشناسی دارد که با گفتنش ممکن است والدین حساس و نگران شوند. یکبار یکی از بچهها در کلاس خورشیدش را به جای رنگ زرد، با رنگ دیگری رنگ زد! این یعنی وجود پدر در ذهن بچه مشکلدار است! موضوع را با مادر بچه در میان گذاشتم و مشخص شد فرزندش به دلیل کنجکاوی خورشید را با رنگ دیگری رنگ کرده! چون پدر خانواده و فرزند کاملا با هم رفیق بودند. اما بارها در همین کلاسها پیش آمده که بعضی از اختلالات را از روی نقاشی حدس زده و با والدین بچه در میان گذاشتهام. وقتی پدر و مادر فرزنداشان را پیش دکتر بردهاند اختلال و مشکل تایید شده. برای همین اعتقاد دارم نباید نقاشی بچهها را دست کم گرفت…»
بهترین سن برای ثبت نام بچهها در کلاس نقاشی
خاله هدی به پدر و مادرها توصیه میکند از دو سالگی دفتر و مداد دست فرزندشان بدهند تا خط خطی کنند! او میگوید: «بچهها از دو سالگی آماده نقاشی کردن هستند. برای همین بهتر است خودمان کنارشان بنشینیم و مداد به دستشان بدهیم تا خط خطی کنند. اما بهترین سن برای ثبتنام بچهها در کلاس نقاشی 4 سالگی است.»